2 op 3 gecontroleerde luchtwassers werkt niet naar behoren
Tussen juni en september van dit jaar hebben handhavers van het Departement Omgeving en de Vlaamse Landmaatschappij een gecoördineerde controleactie uitgevoerd op luchtwassers bij veehouderijen. Bij 87 van de 128 geïnspecteerde luchtwassers is een overtreding vastgesteld. Vanaf 2026 moet een online monitoringssysteem dit probleem aanpakken.
18 december 2024
Luchtwassers zuiveren de stallucht door stof, geur en schadelijke emissies zoals ammoniak uit te wassen. Het is een van de technieken waarmee een landbouwer zijn stikstofuitstoot kan verminderen.
Voor het tweede jaar op rij werkten inspecteurs van het Departement Omgeving en de Vlaamse Landmaatschappij samen aan een gecoördineerde controleactie. Voorheen voerden beide entiteiten deze controles apart uit.
Tijdens de inspectie wordt gekeken of de luchtwassers goed werkt en voldoet aan alle regels. De lijst van luchtwassers is voor 70% samengesteld op basis van een risicoanalyse via administratieve screening, aangevuld met 30% willekeurig geselecteerde luchtwassers.
Controles blijven nodig, blijkt uit de cijfers. Tussen juni en september 2024 zijn 144 bedrijven bezocht. Bij 16 luchtwassers was controle niet mogelijk, bijvoorbeeld door onderhoud of omdat de eigenaar er niet was. Bij 7 bedrijven is het onderzoek nog bezig. Dat betekent dat er 128 bedrijven zijn waar de luchtwasser is onderzocht. Ter vergelijking: in 2023 waren er in Vlaanderen 634 luchtwassers geregistreerd. Met deze controle is dus 1 op de 5 systemen gecontroleerd.
Uiteenlopende problemen
Van de 128 gecontroleerde luchtwassers waren er slechts 41 luchtwassers volledig in orde. Bij de overige 87 werden een of meerdere overtredingen vastgesteld.
Bij 10 bedrijven stond de luchtwasser volledig uit. Bij 77 bedrijven was er sprake van een verstoorde werking of een ander probleem, zoals:
- Onjuiste pH-waarde van het waswater, waardoor de werking minder effectief was
- Ontoereikend sproeipatroon, waardoor niet alle lucht werd gezuiverd
- Geen of onveilige toegang, wat de controle onmogelijk maakt, ondanks de wettelijke verplichting
- Onvolledige of ontbrekende logboeken
- Niet-gemelde stilleggingen van luchtwassers, wat nochtans verplicht is
- By-pass systemen, waardoor niet-gezuiverde lucht kon ontsnappen uit de stal
- Afwijkend type luchtwasser dan vergund
- Ontbrekende debietmeter
Naar 102 bedrijven werd een aanmaning verstuurd om de situatie recht te zetten. Een deel van de bedrijven hebben zich intussen in regel gesteld. Bij 23 bedrijven werd een proces-verbaal opgesteld voor ernstige overtredingen, zoals het uitzetten van de luchtwasser.
Zowel het Departement Omgeving als de Vlaamse Landmaatschappij erkennen dat het voor landbouwers een uitdaging is om luchtwassers altijd correct te laten functioneren. Toch moedigen ze landbouwers aan om hun luchtwassers zelf regelmatig te controleren. Alleen zo kunnen er betere resultaten gehaald worden.
Monitoring verplicht in 2026
De vaststellingen tonen aan dat een online monitoringssysteem nodig is. Met zo'n systeem krijgen exploitanten en onderhoudsfirma’s automatisch een waarschuwing wanneer een probleem opduikt. Als een oplossing uitblijft, worden handhavingsdiensten vervolgens op de hoogte gebracht.
Vandaag beschikt 3 op de 10 luchtwassers al over zo’n monitoringssysteem, wat bovendien verplicht is voor nieuwe luchtwassers. Vanaf 1 januari 2026 geldt de verplichting voor alle luchtwassers. Dit digitale hulpmiddel verbetert de naleving van de emissienormen en zorgt voor een betrouwbare werking van de luchtwassers. Het resultaat? Minder ammoniakemissies, een duurzaam en milieuvriendelijk bedrijfsbeheer en een schonere lucht.