Biodiverse landschappen in de Antwerpse Zuidrand klaargestoomd voor veranderend klimaat

De open ruimte in de Antwerpse Zuidrand staat onder druk. Het landschap zit verstopt achter woonlinten en wegen, waardoor de identiteit niet meteen te lezen valt. Tegelijk wordt het landschap uitgedaagd door het veranderend klimaat. Een coalitie van overheden en organisaties, onder impuls van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) krijgt van de Vlaamse regering licht op groen om de beekvalleien, natuur en bos te versterken en een klimaatbestendige landbouw meer kansen te geven.

De Antwerpse Zuidrand

De Zuidrand is een regio gelegen ten zuiden van de stad Antwerpen, tussen de Rupelstreek en de Voorkempen.

De identiteit van de Zuidrand is echter niet meteen te lezen. Het landschap is vandaag de dag sterk versnipperd, maar wordt wel gekenmerkt door groene open-ruimte-kamers (stukken niet-bebouwde oppervlakte) die tot een landschappelijk aaneenhangend geheel ontwikkeld kunnen worden. Het zijn restanten van oude landschappen en leefgebieden vaak tot in de woonkernen. De omgeving rond kasteelbos Cleydeal, kasteelpark Solhof en de Boshoek zijn daar goede voorbeelden van. In de Antwerpse Zuidrand wordt ook al van oudsher lokaal voedsel geteeld met de graanmolens van Aartselaar en Boechout als stille getuigen.

De vallei van de Vliet en de Grote Struisbeek, de vallei van de Lachenebeek en de Babbelse beek en de vallei van de Molenbeek hebben in de Zuidrand nog heel wat potentiële ecologische waarde. Ze vormen samen met de open-ruimte-kamers, de groenblauwe aders in het landschap.

Het gebied heeft heel wat troeven, die wachten op ontwikkeling. Daarvoor keurde de Vlaamse regering Landinrichting voor de Antwerpse Zuidrand goed.

Landinrichting?

Op 9 juni de werd het ‘Landinrichtingsproject Antwerpse Zuidrand’ goedgekeurd. Daarmee maakt de Vlaamse regering middelen vrij om voor de regio een landinrichtingsproject uit te werken. De Vlaamse Landmaatschappij kreeg de opdracht dit project in goede banen te leiden.

Voor de gemeenten Schelle, Hemiksem, Aartselaar, Kontich, Edegem, Hove, Lint en Boechout en de districten Hoboken en Wilrijk van de stad Antwerpen (in totaal meer dan 10.000ha), betekent het dat er lokaal ingezet wordt op een klimaatrobuuste, biodiverse en beleefbare open ruimte.

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir:

De Zuidrand is vandaag een zeer aangename en leefbare plek om te wonen, maar het is ook een sterk verstedelijkte regio waar groen en open ruimte onder druk staan. Tussen de woonwijken, percelen en bedrijventerreinen door, liggen er nog tal van beekvalleien die de groenblauwe aders van de Zuidrand vormen. Zij spelen een belangrijke rol in het klimaatbestendig maken van de gehele regio. Zo kunnen de beekjes tijdens periodes van zware neerslag veel water bergen, waardoor overstromingen beperkt worden en het de droogte tegengaat. Bovendien creëren ze verkoeling en schaduw tijdens hete zomerdagen. Ideaal voor een fijne Zondagse wandeling.

Wat gaat er gebeuren in het project?

Het project biedt mogelijkheden om in de eerder vermelde gemeenten in te zetten op het versterken van de open ruimte. Centraal staan de groene open-ruimte-kamers en de beekvalleien die ontwikkeld worden tot één landschappelijk geheel. Het plan is dan ook een uitvoeringsgericht vervolg op het eerdere strategische project ‘Beleefbare open ruimte in de Antwerpse Zuidrand’, waarin verschillende partners zich engageerden tot verdere samenwerking in het gebied. Het plan verbindt ook de Antwerpse Zuidrand landschappelijk met de Rupelstreek.

Waterbeheer vormt een cruciale rol in het aanpassen aan het veranderend klimaat en ook in het inrichtingsproject Antwerpse Zuidrand is daar een sleutelrol voor voorzien. Waar mogelijk wordt onthard en bosuitbreiding gestimuleerd. Groenblauwe aders in het landschap (en zelfs tot in de woonkernen) worden versterkt.

Landbouw in het gebied krijgt ook flink wat aandacht in dit project. Gerichte ingrepen moeten de landbouwactiviteiten helpen verduurzamen en klimaatrobuust maken, zodat ze ook op langere termijn leefbaar blijven.

Tot slot nemen we de beleving in en van dit gebied ook mee. De Antwerpse Zuidrand moet een aangename plaats worden voor de inwoners en bezoekers om hun vrije tijd te spenderen.

Met dit project zet we in op win-win voor mens en natuur. Het landinrichtinsproject Antwerpse Zuidrand zal bestaan uit een vijftal verschillende plannen, waarvoor ongeveer 8 miljoen euro wordt vrijgemaakt. De planvorming en uitvoering van het hele project loopt ​ over een periode van tien jaar.

Voor meer informatie: