Bodempioniers komen samen bij landbouwer Bram Dauchy in Wijtschate
Tien bodempioniers uit diverse sectoren bedenken dit jaar innovatieve oplossingen om de Vlaamse bodems toekomstbestendig te maken. Op 21 februari kwamen ze bijeen voor een kennisuitwisseling op het bedrijf van bodempionier Bram Dauchy in het West-Vlaamse Wijtschate.
31 maart 2025
De bodempioniers zijn een diverse groep van bodemgebruikers en -kenners, waaronder landbouwers, een tuinaannemer, een landschapsarchitect, medewerkers van een intercommunale en van een kinderboerderij, een permacultuurdeskundige, een bodemdeskundige, … Samen experimenteren ze met slimme oplossingen om de bodemkwaliteit te verbeteren.
Dauchy is al langer een voortrekker op het gebied van bodemherstel. Hij stopte jaren geleden met ploegen, stelt eigen mengsels van bodembedekkers samen en experimenteert met meer koolstof in de bodem. Op zijn 160 hectare, deels in Frankrijk, bewijst hij dat grootschalige landbouw geen hinderpaal hoeft te zijn voor duurzaam bodembeheer.
Mesthygiënisator
Bij aankomst legt Dauchy uit op welk soort grond we ons bevinden: “We zitten hier op zandleemgronden, met in de ondergrond Ieperse blauwe klei”. Tijdens de rondleiding springt de mesthygiënisator in het oog. Een dure investering waarmee Dauchy mest ontdoet van ziekteverwekkers zoals bacteriën, virussen en parasieten door ze te verhitten tot 70°. Die gedroogde mest, rijk aan organische stikstof, exporteert hij naar Frankrijk.
Aardappelopbrengst op peil dankzij goede bodem
Sinds Dauchy in 2010 het familiebedrijf overnam, heeft hij fors geïnvesteerd, onder meer in een gloednieuwe aardappelloods. Hij haalt een mooie opbrengst van gemiddeld 55 ton aardappelen per hectare. “Duurzame bodems maken in moeilijke jaren het verschil. Als je bodem goed is, kan je nog altijd een stabiele opbrengst behalen in extremer weer.”
Of hij zijn aardappelen nog steeds sproeit, wil een van de bodempioniers weten. “Ik zou geen bodempionier zijn als ik nooit geprobeerd heb om niet te sproeien… Helaas lukt het niet. Door de schimmel ging 70% van de opbrengst verloren. Maar ik moet mijn aardappelen niet meer behandelen tegen de coloradokever, iets wat andere landbouwers wel nog moeten doen.”
Stalmest als bodemverbeteraar
Ook in zijn stal is de bodem nooit ver weg. Zijn 80 melkkoeien rusten in het stro dat later als stalmest gebruikt wordt. Dauchy let erop dat er voldoende stro aanwezig is “om de koolstof-stikstofverhouding van de stalmest op peil te houden”. Zelf vindt hij het jammer stro gebruiken in rundveestallen niet erkend wordt als emissiereducerende maatregel in het Stikstofdecreet. “De enige manier waarop ik tegen 2030 kan voldoen, is minder dieren houden. Nochtans zou ik graag dezelfde hoeveelheid stalmest houden om in te zetten als bodemverbeteraar. Ik heb er geen op overschot.”
De koeien worden gemolken met een melkrobot en liggen in een ‘potstal’, een stal waarin uitscheiding van de dieren opgepot wordt. De koeien vertrappelen het stro. Na een aantal weken wordt de stalmest geleegd en komt er een nieuwe laag.
De koeien worden gemolken met een melkrobot en liggen in een ‘potstal’, een stal waarin uitscheiding van de dieren opgepot wordt. De koeien vertrappelen het stro. Na een aantal weken wordt de stalmest geleegd en komt er een nieuwe laag.Erosieploeg
Een traditionele ploeg zal je niet meer vinden op Dauchy’s bedrijf. “De vruchtbare grond zit al bovenaan in de bodem en die wil ik daar houden. Ik wil de kluiten niet kapotmaken.” In plaats van een traditionele ploeg gebruikt hij niet-kerende bodembewerking met erosieploeg. Het is een toestel dat de bodem losmaakt, maar niet omgooit. “Voor sommige percelen is dat nodig, bijvoorbeeld als er een storende laag zit in de bodem. Ik test dat eerst met een prikstok”.
.jpeg "Bram leidt de andere bodempioniers rond op zijn landbouwbedrijf.")
Bodemanalyses
Ook tijdens de lunch blijft de discussie over bodemkwaliteit levendig. De pioniers vergelijken verschillende bodemanalyses van hun gronden en merken op dat de manier waarop de resultaten door de laboratoria worden gepresenteerd sterk uiteenloopt. Nuttige gegevens zoals klei- of humuswaarden ontbreken vaak. Hun conclusie? Bodems zijn meer dan wat er 'op papier' staat. Naast de fysische en chemische samenstelling, is er ook een biologische samenstelling die iedere dag anders kan zijn.
Liefde voor de regenworm
In de namiddag komt de discussie pas echt op gang. Over één ding is de groep het roerend eens. “Als we regenwormen zien, zijn we blij.” Naar het waarom hoef je niet ver te zoeken. Wormen zoeken ’s nachts naar organisch materiaal, laten microbiologisch slijm achter in de gangen en brengen de bodemlagen met elkaar in contact. Het microbieel leven komt zo in contact met de mineralen in de bodem en zorgt voor belangrijke voedingsstoffen voor de planten. Bovendien zorgen de gangen voor een betere waterinfiltratie waardoor regenwater dieper in de bodem dringt.
Maïsveld met kans op pompoenen
De dag eindigt met een bezoek aan een veld waarop Dauchy een groenbedekker heeft ingezaaid. Hij stelt het mengsel zelf samen, op basis van Japanse haver, boekweit, rogge, bonte wikke, Perzische klaver, Egyptische klaver, bruine mosterd, facelia, tagetes en bladrammenas. “Al die zaden kiemen om de beurt. De rogge en haver groeien in het najaar, de Perzische klaver kiemt in het voorjaar.”
Daarnaast experimenteert hij met een eeuwenoude teelttechniek: 'De Drie Zusters’. Daarbij groeien maïs, klimbonen en pompoenen samen op één perceel. “De bonen verrijken de maïs met stikstof, de maïs dient als klimpaal voor de bonen terwijl de pompoenbladeren als bodembedekker dienen. Dat zorgt ervoor dat de bodem minder snel uitdroogt.”
Meer weten over een gezonde bodem en goede bodemzorg? Bekijk dan zeker eens de webpagina van Grond+Zaken