De Openruimteparels zijn gekend!

Even opfrissen: Openruimteparels?

In de Antwerpse Zuidrand zit het landschap nu nog verstopt achter lintbebouwing en wegen. De open ruimte is er sterk versnipperd. Tegelijk wordt het landschap gekenmerkt door groene open-ruimtegebieden of onbebouwde stukken oppervlakte. VLM gaat in dit gebied, samen met heel wat partners, samenwerken aan één landschappelijk geheel, dat beter gewapend is tegen het veranderende klimaat.

In februari van dit jaar lanceerde de VLM al een oproep naar ‘Openruimteparels’: kleinschalige, lokale initiatieven die inzetten op het weerbaar maken van de open ruimte in de Antwerpse Zuidrand. Deze oproep kadert in het ‘Landinrichtingsproject Antwerpse Zuidrand’, dat sinds 20 november 2023 officieel startte. Zes lokale partners dienden een voorstel in dat nu werd goedgekeurd.

Sabine Caremans (projectmanager):

“De zes goedgekeurde projecten combineren het thema water met verschillende andere thema’s zoals natuur, ontharding, landbouw, landbouweducatie en landschap. Ze zetten in op het weerbaar maken van het landschap tegen klimaatverandering of het verbinden en ontsnipperen van deze verstedelijkte regio. De parels zijn gelegen in verschillende gemeenten in het projectgebied

Minister Jo Brouns, Vlaams minister van Omgeving en Landbouw

“Onze Vlaamse open ruimte ontwikkelen, vraagt heel wat voorbereidend werk en dus ook tijd. Terwijl de ruimere landinrichtinsgplannen voor de regio in voorbereiding zijn, ondersteunen we vanuit Vlaanderen lokale partners die de open ruimte gericht willen versterken, zelfs tot in de woonkernen. Met de Openruimteparels slaan we waardevolle bruggen tussen verschillende aspecten die onze omgeving leefbaarder moeten maken: natuur, water, landbouw … Ik ben alvast heel benieuwd naar de resultaten van deze projecten. ”

De zes Openruimteparels:

1. Kleine Struisbeek (Wilrijk): Waterberging en natuur

Deze Openruimteparel voorziet meer ruimte voor water bij hevige regenval en infiltratie tijdens droge periodes, rond de Kleine Struisbeek. Water is hier het hoofdthema, maar de projectzone wordt zo ingericht dat planten en dieren mee profiteren van het nieuwe landschap. Langsheen de projectzone verbeteren onze partners ook het Geitenpad. Zo profiteren fietsers en wandelaar mee. Het project wordt uitgevoerd door de Provincie Antwerpen, in samenwerking met Natuurpunt en Atlas Copco.

2. Gasthuishoeve Boshoek (Hove): Landbouw, natuur, landschap en educatie versterken elkaar

Rondom de Gasthuishoeve wordt het kleinschalige landbouwlandschap opgewaardeerd. Een heleboel maatregelen worden uitgevoerd: het herstel van de historische poel, het aanplanten van een bomenrij en de landschappelijke inkleding van de bedrijfsgebouwen. Dit komt de natuur ten goede, maar biedt ook ruimte voor natuur-en landbouweducatie. Een steiger aan de poel en de aanleg van een vlonderpad zorgen voor betere mogelijkheden om groepen te ontvangen. Stichting Kempens Landschap voert dit project uit, in samenwerking met de Gasthuishoeve Boshoek en het Regionaal Landschap Rivierenland.

3. Het Heilige Geestbos (Kontich): Waterretentie en beleving

Deze Openruimteparel zet in op waterretentie en hermeandering in het Heilige Geestbos. Het doel is om afstromend water op te houden en zo natte natuur een kans te geven. In overleg met lokale landbouwers wordt onderzocht hoe deze maatregelen ook bij de landbouwbedrijfsvoering kunnen helpen. Zo kunnen we water bufferen bij regenpieken en water vasthouden tijdens droogteperioden. Daarnaast wordt een centraal nieuw wandelpad aangelegd, zodat een missing link in het wandelnetwerk wordt weggewerkt. Het project wordt uitgevoerd door Natuurpunt, in samenwerking met de gemeente Kontich en Pidpa.

4. Boniverlei (Edegem): Waterretentie, ontharding en vergroening

Ter hoogte van het kruispunt Boniverlei--Buizegemlei wordt een zone onthard. Deze ontharding maakt plaats voor een wadi. Dit is een stukje grond dat ontworpen is om regenwater op te vangen en geleidelijk te laten infiltreren in de grond. Nieuwe bomen en struiken zorgen voor een groenere omgeving en dit in de meest verharde wijk van de gemeente. De aanplantingen zijn een boost voor de biodiversiteit en leefbaarheid. De thema’s water, ontharding en natuur gaan dus hand in hand. Deze maatregelen passen in het project voor de heraanleg van het fietspad door Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). Dit project wordt uitgevoerd door gemeente Edegem in samenwerking met AWV en Regionaal Landschap Rivierenland.

5. De Struisbeekvallei (Wilrijk): Kansen voor natuur, water en landschap

Met de opmaak van een beheerplan, het uitgraven van twee extra poelen en het uitvoeren van een gericht beheer op de bestaande poelen zetten de Stad Antwerpen en district Wilrijk in op herstel van het leefgebied van de kamsalamander. Het doel is om het dalen van de populatie kamsalamanders een halt toe te roepen. Dit project wordt uitgevoerd door Stad Antwerpen/district Wilrijk in samenwerking met Natuurpunt.

6. Speelstek, Reuzeplek! (Wilrijk): Water, ontharding, speelnatuur en beleving

De jeugdvereniging ’28 Zaoeja’ stroopt de mouwen op en gaat een parking ontharden en omtoveren naar een wadi. De wadi zal bestaan uit inheems, eetbaar groen en speelvoorzieningen voor zo’n 200 kinderen en jongeren. Dit project wordt uitgevoerd door de scoutsvereniging ’28 Zaoeja’, in samenwerking met de Vereniging der Katholiek Werken der Dekenij als eigenaar van de grond en in samenspraak met United Care vzw.

De Openruimteparels worden ten laatste eind 2026 uitgevoerd.

Meer Informatie

Voor meer informatie over de ingediende projecten en het Landinrichtingsproject Antwerpse Zuidrand, kunt u contact opnemen met:

Voor meer persinformatie