Demir start werken in de vallei van de Zwarte Beek in Beringen
27 oktober 2022
Minister van omgeving Zuhal Demir maakt Vlaanderen met de Blue Deal weerbaarder tegen de gevolgen van de klimaatverandering. In de Vallei van de Zwarte Beek in Beringen starten in dat kader grote natuurinrichtingswerken om er het unieke valleisysteem te herstellen. Via herinrichtingswerken in de oude beek wordt het unieke veenpakket dat er aanwezig is, hersteld en verder uitgebreid. Zo blijft de vallei ook in de toekomst een klimaatbuffer, een grote spons die bij extreme neerslag water opslaat zodat we er van kunnen profiteren bij extreme droogte. Daarnaast is het veenpakket een opslagplaats die 1 miljoen ton CO2 stockeert en uit de atmosfeer houdt.
Vallei van de Zwarte Beek
Sinds 2001 investeert de Vlaamse overheid in het natuurinrichtingsproject Zwarte Beek in Beringen. De aanwezigheid van tal van bedreigde plant- en diersoorten, maakt dit gebied bijzonder. Het veenpakket in de ondergrond is ook uniek in West-Europa. Veen is afgestorven plantmateriaal dat zich eeuwenlang heeft opgestapt in natte gebieden en kan tonnen CO² vasthouden.
Met dit project richt de Vlaamse overheid zich op het herstel en ontwikkelen van een open en nat valleilandschap met kleine zeggenvegetaties, elzenbroekbossen, vennen, heide en heischrale graslanden. Elk met de daarvoor typische soorten.
Vlaanderen investeerde reeds 3.5 miljoen euro in dit belangrijke natuurgebied. Oude meanders van de Zwarte Beek werden heraangelegd, meerdere vennen werden hersteld in het gemeentebos Koerselse Heide en ongewenste exoten werden bestreden. Op bijna 40 hectare valleigebied krijgen Heide en heischrale graslanden nu volop de kans om zich te ontwikkelen.
En de eerste resultaten zijn er! Vogelsoorten zoals porseleinhoen en watersnip gedijen inmiddels goed op de ingerichte zones. De Zwarte beek is ook al twee jaar lang de nieuwe thuis van kraanvogels en hun kuikens, Gru en Dru.
Minister Demir: ‘Ik was hier vorig jaar voor de unieke babyborrel van twee kraanvogels, Gru en Dru, en ook dit jaar vloog een kuiken het nest uit van het teruggekeerde paar. De kraanvogels staan symbool voor de succesvolle ontwikkeling van de vallei. Ik steek hier vandaag de schop mee in de grond om deze groenblauwe parel te versterken en de biodiversiteit te vergroten. Met Blue Deal-projecten als deze maken we van Vlaanderen opnieuw een spons die ons moet beschermen tegen de klimaatverandering.”
Nieuwe impuls voor de vallei
Cruciaal voor de verdere ontwikkeling van de vallei is het herstel van de waterhuishouding. Minister Demir gaf haar goedkeuring daarvoor in april 2020. Momenteel zijn de inrichtingswerken voor dit hydrologisch herstel dus in volle uitvoering. De beekbodems worden verhoogd en enkele zijgrachtjes worden gedempt. Zo zal het waterpeil van de centrale Oude Beek stijgen en wat de verdroging van het veen moet stoppen.
Momenteel worden ook vervallen weekendhuisjes, stallen, draadafsluitingen en oude bruggetjes opgeruimd, wat ten goede komt van het landschapsbeeld. Aan de voormalige weekendverblijven zullen enkele visvijvertjes worden ingericht die een meerwaarde voor de lokale fauna zullen vormen. Nieuwe beheerpaden zullen er ook voor zorgen dat Natuurpunt alles beter zal kunnen onderhouden.
Het uitvoeren van de werken
Werken in een veengebied is niet voor de hand liggend. Daarom wordt er gebruikt gemaakt van aangepaste machines (vb. rupsrijtuigen) en voorziet men rijplaten en schotbalken. Bovendien worden de werken gefaseerd en gespreid uitgevoerd tot 2026.
Het totale geïnvesteerde bedrag in de inrichtingswerken bedraagt 3.6 miljoen euro. Om deze inrichtingswerken in een grote aaneengesloten zone uit te voeren, was het noodzakelijk om op cruciale plaatsen extra percelen te verwerven. In totaal gaat het over 35 ha, wat neerkomt op een investering van 0.6 miljoen euro, waarvan Natuurpunt 0.3 miljoen euro bijdraagt.
Veen als klimaatbuffer
Door de huidige inrichtingswerken in de vallei van de Zwarte Beek, wordt ook het unieke veenpakket beschermd. De verdere achteruitgang van het veen - dat 200 ha groot is en plaatselijk tot 600 meter breed en 5 meter dik - wordt door de inrichtingsmaatregelen vermeden.
Tegelijk versterken we zo de functie van het veen als klimaatbuffer. Door het grondwaterpeil opnieuw te herstellen, blijft ongeveer 1 miljoen ton CO2 opgeslagen in het veenpakket en komt niet in de atmosfeer terecht. Daarnaast fungeert het veen ook als spons: in periodes van zware neerslag kan het water er tijdelijk worden opgeslagen en het grondwater aanvullen. Daar profiteren we van in tijden van aanhoudende droogte.
Voor meer inhoudelijke informatie:
- Wouter Van Muysen, inhoudelijk verantwoordelijke, Vlaamse Landmaatschappij
M 0493 51 12 73 - Elvira Jacques, coördinator natuurinrichting, Agentschap voor Natuur en Bos M 0479 79 93 68
