Een hoge melkproductie zonder maïs en soja: het kan!

“Ik ben geen bioboer, maar ook geen klassieke melkveehouder. Ik pas eigenlijk in geen enkel hokje", aldus melkveehouder Peter Bauwens. We ontmoeten hem op zijn bedrijf in Sint-Lievens-Esse (Herzele). Dat telt een 88-tal hectare, 130 melkkoeien en 80 stuks jongvee. Zijn koeien zijn een mix tussen Holstein, Fleckvieh en Brown Swiss.

Hij behaalt een indrukwekkende productie van 11.000 liter melk per koe per jaar. En dat allemaal zonder soja, maïs of krachtvoer. Zijn geheim? Een rantsoen bestaande uit gras, grasklaver, wintergerst, zwarte haver, veldbonen en voederbiet. Daarnaast teelt hij 7 hectare maïs. "Uit voorzorg voor als het een droge zomer wordt en we gras mankeren. Dat zal dit jaar alvast niet nodig zijn."

Herkauwen

Ooit was het anders. Bauwens was amper 19 toen hij het bedrijf overnam van zijn vader, die het in 1976 heeft opgericht. Toen was het nog een bedrijf met varkens, melkvee en een beetje akkerbouw. "Ik voel niks voor varkens, dus heb ik me onmiddellijk toegespitst op koeien. We waren toen wel nog een klassieker bedrijf, met soja en maïs én met voedings- en bedrijfsadviseurs."

Dat veranderde in 2011. De ene na de andere koe werd ziek. "Lebmaagverplaatsingen door te veel zetmeel", weet Bauwens nu. "Geen enkele dierenarts of adviseur vond de oorzaak, waarop ik de samenwerking stopzette. Ik greep terug naar de basis: gras. Ik zocht naar informatie en kwam terecht in het noorden van Nederland, waar ik veel kennis opdeed over grassen en grasklaver."

Boerenwijsheid

"De oude boeren hadden veel meer kennis dan nu" vervolgt Bauwens. "'Na de langste dag, geen maïs' is zo'n voorbeeld. Ik wijs niemand met de vinger, maar ik vind het riskant om in juli nog maïs te zaaien. De kwaliteit zal ondermaats zijn. Dit jaar is bij uitstek een grasjaar." ​

Vanuit zijn keuken wijst hij trots naar een partij Italiaans raaigras. "Dat is intussen de derde snede. En dat zonder een gram kunstmest." Bauwens verlaat zich op 'de kunst van het laten', zoals hij het zelf noemt. In 2010 verkocht hij zelfs zijn ploeg. "Door niet meer te ploegen, blijft mijn grond vochtiger. Maar ik moest volhouden. Het duurde jaren vooraleer het bodemleven zich herstelde."

Sproeier te koop

Bauwens werkt volledig met dierlijke mest. Hij heeft zijn bodem zodanig bewerkt, of beter gezegd, met rust gelaten, dat hij op vandaag geen kunstmest meer nodig heeft.

En ook zijn sproeier staat momenteel te koop. "Insecticiden, fungiciden… waar zie je dat in de natuur?" Bauwens gebruikt enkel nog herbiciden. En ook dat wil hij verder afbouwen.

Deense windmolen

Zijn inspiratie haalt hij op internet, uit tv-programma's en boeken. “Het boek Rijke Grond van Gabe Brown heb ik bijvoorbeeld in één keer uitgelezen, tot diep in de nacht.” En wil hij in contact komen met professoren of politici? "Dan stuur ik hen gewoon een mailtje. Dikwijls met succes. Zo heeft Alexander De Croo drie keer mijn bedrijf bezocht."

Bauwens nodigde ook lokale politici uit nadat de vergunning voor zijn windmolen was goedgekeurd. Hij had een aanpassing van de vergunning bepleit, zodat de molen ook 's nachts zou mogen draaien. "Bij veel wind brengt hij meer dan voldoende op voor het volledige elektriciteitsverbruik van ons bedrijf." Bauwens droomt nog van een batterij om de elektriciteit te kunnen opslaan.

We krijgen ten laatste een rondleiding en nemen afscheid. Of hij nog een boodschap heeft voor collega-landbouwers? "Durf kritisch na te denken en de bodem met rust te laten. En vertrek altijd vanuit het welzijn van het dier."

Het bedrijf in cijfers

Het bedrijf van Peter Bauwens bestaat uit twee melkrobotten, een ruime stal zonder beweiding, een wekelijks preventief bezoek van de dierenarts. Hij behaalde het Franse Bleu Blanc Coeur-label voor hoge eisen inzake bodem, dier en mens. Zijn melk bevat meer Omega-3 dan Omega-6-vetzuren. De windmolen komt van het Deense bedrijf Solid Wind Power. Daarvoor ontving hij VLIF-steun. Hij levert zijn melk aan het Nederlandse Royal A-ware. Peter Bauwens is een veelgevraagd spreker op congressen. Dit jaar nam hij deel aan de wedstrijd 'Beste Mest'.

Het teeltplan bestaat dit jaar uit 39 hectare grasland 15 hectare grasklaver, 11 hectare wintergerst, 9 hectare zwarte haver, 7 hectare mais "hopelijk om te verkopen", 4 hectare veldbonen en 3 hectare voederbiet.