Erfgoedwandeling onthult rijke geschiedenis van Zichem

De stad Scherpenheuvel-Zichem voert samen met de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) de laatste werken uit voor de realisatie van een interactieve wandeling langs het Zichems erfgoed. De voorbereidende werken startten in juni 2020, momenteel worden nog enkele sluitstukken afgewerkt zodat bezoekers vanaf 29 mei met de Witte op pad door Zichem kunnen.

De stad Scherpenheuvel-Zichem en de VLM werkten in de ontwikkelingsfase van de ‘erfgoedwandeling’, samen met enkele Zichemnaren, een concept en een verhaallijn uit voor een wandeling die de rijke geschiedenis van Zichem toont aan bezoekers. Om dit in het straatbeeld weer te geven, duiken er sinds vorig jaar geregeld nieuwe elementen op langs het traject van de erfgoedwandeling. Samen vormen ze een interactieve wandeling, begeleid door Zichems bekendste ‘inwoner’: de Witte.

“De erfgoedwandeling zet de rijke geschiedenis en het erfgoed van Zichem in de kijker. Hiertoe werden verschillende sites heringericht: de Maagdentoren, het marktplein, de kerk, de Hemmekes en het station. Zichem zet zichzelf zo nog hoger op de toeristische kaart van de ruime omgeving”, zegt burgemeester Manu Claes, bevoegd voor erfgoed.

Om het traject aangenaam te maken voor de wandelende gezinnen waar op gemikt wordt, werd nog een nieuwe wandel- en fietsbrug over de Demer geplaatst, vlak achter centrum de Hemmekes. Deze werd op dinsdag 27 april met een speciale kraan over de rivier gehesen en gaat binnenkort open voor gebruikers.

Juul Adriaens, woordvoerder VLM: “De brug vormt een laatste schakel uit de erfgoedwandeling. Maar ze betekent ook een veilige en aangename verbinding tussen Scherpenheuvel en de rest van het gebied de Merode. Mits nog enkele ingrepen kunnen wandelaars op hun tocht naar en van Scherpenheuvel binnenkort de drukke baan mijden en door het groen tot aan de abdij van Averbode en verder wandelen.”

“Aan de werken ging een administratieve en technische voorbereidingstijd van zeven jaar vooraf. Onze stadsdiensten en de VLM  hebben hier voortreffelijk werk geleverd” , aldus burgemeester Manu Claes. De kostprijs van de werken bedraagt 450.000 euro waarvan 70 % gedragen wordt door Vlaanderen via het ‘Landinrichtingsplan Poort Scherpenheuvel’ en 30 % door de stad.

Informatie over Zichem en de erfgoedwandeling

Door een bloeiende lakenhandel groeide de nederzetting Zichem, langs de Demer in de 14de eeuw uit tot een vestingstad met vele handelsmogelijkheden en nieuwe gebouwen. Ze had een waterburcht, de Maagdentoren, een lakenhal, watermolens, een begijnhof dat later werd omgevormd tot klooster, de Sint-Eustachiuskerk en een prachtig marktplein. Zichem was ook het decor voor een historisch treffen tussen de Spanjaarden en de Hollanders. Ernest Claes, Vlaanderens bekendste heimatschrijver, gebruikte  het mooie Zichem vaak als decor in zijn vele boeken, waaronder zijn bestseller ‘de Witte’.

De wandeling

Schepen van cultuur Kris Peetermans: “De wandeling vertrekt aan het station en voert je langs de oude spoorwegbedding naar de Maagdentoren. Via het vroegere Geuzenkerkhof, het marktplein, de Sint-Eustachiuskerk en het Elzenklooster wandel je langs de oevers van de Demer naar de watermolen en zo terug naar het station. Om deze lus van 3,3 km te maken werd een wandel- en fietsbrug over de Demer geïnstalleerd achter zaal De Hemmekes.”

Schepen van toerisme Lieve Renders vult hierbij aan: “Wie de QR-code op de 5 bordjes langs de wandeling scant, kan via de smartphone naar de verhalen van de Witte, Ernest Claes, Wannes Raps, Pastoor Munte en Moeder Cent luisteren. Een humoristische noot, in onvervalst Zichems dialect. Deze ingesproken verhalen bieden een leuke meerwaarde aan de wandeling, zeker nu onze gidsen in deze corona-periode niet met grote groepen op pad mogen.”.

Weetjes over de geschiedenis van Zichem en citaten van Ernest Claes wisselen elkaar af langs het hele traject en er zijn ook leuke spelletjes voor de kinderen.

Langs de wandeling

Maagdentoren

De oude slotgracht van de vroegere waterburcht is terug zichtbaar gemaakt en geaccentueerd met takkenrillen. De kant naast de vroegere spoorweg, waar nu een fiets- en wandelpad ligt, is afgeschuind. Brede treden waar je op kan zitten geven een zicht op de Maagdentoren.

De gracht achter de Maagdentoren is terug blootgelegd. Binnenkort kunnen kinderen er zich uitleven en de gracht oversteken over de boomstammen en stronken.

De ingang wordt ingericht als onthaalzone. De brokstukken van de instorting van de Maagdentoren worden hergebruikt voor de bouw van een muurtje met cortenstaal aan de vernieuwde ingang. Ook worden nieuwe infoborden worden geplaatst. En natuurlijk mogen nieuwe fietsbeugels en picknickbanken niet ontbreken.

Marktplein

Op het marktplein zijn aanpassingen gedaan om het wandeltraject te verbeteren, zoals de aanleg van een nieuw pad naar de kiosk, het plaatsen van lage hagen aan de zijkanten om het marktplein af te scheiden van de straat en het aanleggen van een bloemenzone. Nieuwe zitelementen en fietsenstallingen verhogen het comfort voor wandelaars en fietsers.

De Hemmekes

Aan de site rond zaal De Hemmekes zijn ook werken uitgevoerd. Tussen de twee Demerarmen loopt een pad van de watermolen naar zaal De Hemmekes, langs enkele volkstuintjes. Langs dit pad zijn fruitbomen geplant, verwijzend naar het volks tuinieren. In het weiland is een wandel- en fietspad aangelegd naar de oevers van de Demer. Er komt een echte picknick- en speelzone met nieuwe picknickbanken en een speeltuintje. Door de aanleg  van een wandel- en fietsbrug over de Demer is er een verbinding met het station van Zichem.

Station

Aan het station komt reuzegrote onthaalschildering. Een nieuwe onthaalzone zorgt voor een mooie toegang tot het wandelpad naar de Demerbroeken, richting Huize Ernest Claes.

Brochure en doe-boekje

De werken en de erfgoedwandeling zijn klaar tegen 29 mei 2021. Vanaf dan kunnen wandelaars het traject op hun eigen tempo lopen, vertrekkende vanaf het station van Zichem. De begeleidende brochure en een doe-boekje vol leuke opdrachten voor kinderen zijn gratis beschikbaar aan het station of downloadbaar op de website van de stad. Speciaal voor de opening, worden enkele begeleidende filmpjes opgenomen met Zichemse volksfiguren. Via je smartphone laad je ze ter plekke op.