Groen licht voor uitwerking landinrichtingsplan ‘Openruimteverbindingen Rupelstreek’

De Vlaamse Regering heeft op 28 juni het landinrichtingsplan Openruimteverbindingen Rupelstreek vastgesteld. Het landinrichtingsplan Openruimteverbindingen Rupelstreek wil een vijftal openruimtegebieden en openruimtecorridors verbinden, beschermen, ontsluiten en valoriseren. De deelgebieden situeren zich op het grondgebied van de gemeenten Hemiksem, Niel, Boom,Rumst en Schelle. De geplande inrichtingsmaatregelen zullen bijdragen aan de ontwikkeling van een netwerk van kwaliteitsvolle natuurlijke verbindingen tussen de Rupel- en de Scheldeboorden en de achterliggende open ruimte tussen de zuidrand van Antwerpen en de Rupelstreek. 

Open ruimte onder druk in de Rupelstreek

De Rupelstreek heeft een rijke geschiedenis waarin natuurlijke en menselijke processen het landschap vormden tot een gebied met industrieel erfgoed, industriële ontwikkelingen en woonkernen. Naast de verstedelijkte en geïndustrialiseerde zones, bestaat de Rupelstreek uit een netwerk van groene eilandjes die in verbinding staan met de schaarse open ruimte in de zuidrand van Antwerpen. Die open ruimte bevindt zich op de overgang tussen enerzijds groen en anderzijds de rivieroevers van Schelde en Rupel, oude en nieuwe industriegebieden of autowegen.

De Rupelstreek is momenteel volop in transformatie en verandert snel: verloederde zones transformeren in zones waar opnieuw wordt opgebouwd en de voorheen bijna dode Rupel komt weer tot leven. Wonen, werken, erfgoed en natuur worden er gecombineerd in een gebied met een gevarieerd landschap. In de streek wordt er dus volop beroep gedaan op de resterende open ruimte.

Landinrichtingsplan

De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) heeft, in nauwe samenwerking met de provincie Antwerpen en de Rupelgemeenten, een landinrichtingsplan opgemaakt voor de Rupelstreek. De maatregelen die in dat plan beschreven worden zorgen voor een verbeterde recreatieve toegankelijkheid van het gebied. De maatregelen bevatten natuurontwikkelingen, maar ook verbindingen tussen natuur en het ontsluiten van erfgoed. Het plan biedt ook enkele klimaatoplossingen. Ontharding en creatie van groen dient als buffer voor wateroverlast en gerichte investeringen hebben een impact op de hydrologie in het gebied.

Samenwerking

Het landinrichtingsplan ‘Openruimteverbindingen Rupelstreek’ bundelt maatregelen en middelen van verschillende Vlaamse overheden ( de VLM, ANB, OVAM, de Vlaamse waterweg), de provincie Antwerpen, de gemeenten Hemiksem, Schelle, Niel, Boom en Rumst en andere partners zoals het Kempens Landschap, de Bosgroep Antwerpen Zuid, het Regionaal Landschap Rivierenland, Natuurpunt, private bedrijven en  particuliere eigenaars.

Door dit samenwerkingsverband kan 3,27 miljoen euro geïnvesteerd worden in de kwaliteit van de open ruimte in de Rupelstreek. Daarvan wordt 1,29 miljoen door Vlaanderen vrijgemaakt.

Enkele concrete voorstellen uit het plan

• In Hemiksem worden een aantal groene stapstenen en recreatieve verbindingen ontwikkeld zoals het natuurgebied van Ter Locht (voormalige reservatiestrook Grote Ring) en een brug over de Vlietvallei aan het abdijpark. Hierdoor wordt openbaar groen gecreëerd in een sterk onder druk staand voorstedelijk gebied.
• Er komt een ecologische verbinding in Boom tussen de Schorre en de Rupeldijk. De eerste robuuste ecologische verbinding komt er ter hoogte van de Sint-Annakapel, gelegen aan de Kapelstraat te Boom. De inrichting heeft als hoofddoel de natuurwaarden verbeteren. Als nevenfunctie wordt er een recreatieve verbinding aangelegd die het domein De Schorre met de Rupeldijk verbindt. Een derde doelstelling is het opwaarderen van de geschiedkundige waarde van het steenbakkerijverleden. Hiervoor wordt een oude transporttunnel gerestaureerd.
• In Reet maken trage-wegenverbindingen deel uit van het plan. Ter hoogte van de Molenbeekvallei realiseert de gemeente een recreatief, toeristisch wandel- en fietspad. De beleving en de inpassing in het landschap zijn hierbij belangrijk. Ook de afstemming met landbouw neemt daarbij een belangrijke plaats in.
• Het terug inrichten en openstellen van twee trage wegen in de gemeente Schelle kadert in de realisatie van het trage wegenplan om zowel het bovenlokale wandelknooppuntennetwerk Rivierenland uit te breiden, als de openruimtegebieden in de gemeente beter te ontsluiten. De inrichting van deze wandel- en fietspaden biedt kansen voor ontwikkeling van landschap en natuur.
• Walenhoek in de gemeente Niel is historisch gegroeid van een site voor kleiontginning tot een sterk verweven combinatie van natuur, recreatie en bedrijven. De verschillende doelstellingen en ambities van de partners voor ontwikkeling van het kerngebied worden in Walenhoek op elkaar afgestemd. De sanering en inrichting van het visvijvergebied is daar een voorbeeld van. Er wordt ook geïnvesteerd in nieuwe pompsystemen om het gehele gebied op een efficiëntere en energiezuinigere manier hydrologisch te beheren. De (her)aanleg van nieuwe recreatieve routes moet het gebied verder ontsluiten voor zowel de recreatieve wandelaar als de lokale vissersclub.