Kris Heirbaut – Bodempionier in het Waasland
Een landbouwmodel dat bodemecologie als basis neemt om alternatieve voedselwaardeketens te ontwikkelen die met, door en voor de bodem werken
2 juli 2025
Elke maand trekken we de laarzen aan en trekken we naar het veld voor een praktijkdag bij één van de pioniers.
Tijdens een terreinbezoek eind maart in Temse leren we hoe bodempionier Kris Heirbaut de omschakeling maakt van een conventioneel veeteelbedrijf naar een geïntegreerd landbouwsysteem waarin planten, dieren, schimmels en bacteriën samenwerken. Hij past carbon farming toe, meet CO₂-opslag en ontwikkelt verdienmodellen die niet afhankelijk zijn van kunstmest, gewasbeschermingsmiddelen en kerende bodembewerking. Dit vraagt om een andere manier van denken en samenwerken binnen de keten.
“Toen ik begon als jonge landbouwer dacht ik dat ik enkel op de grond teelde, maar ik besefte gaandeweg dat de bodem zelf het fundament is van duurzame landbouw”
Kris verdiepte zich gaandeweg in bodemecologie, ecosysteemdiensten en geïntegreerde landbouwsystemen. Het begon met kleine stappen: vlinderbloemigen, kruiden en bomen in ons weidesysteem. Gaandeweg groeide onze kennis en ons netwerk. Zijn bedrijfsvoering vertrekt vandaag vanuit het bodemleven: planten, dieren, bacteriën en schimmels worden doelbewust ingezet om samen een weerbaar agro-ecosysteem op te bouwen.
Carbon farming
Kris zet in op carbon farming. Via diepwortelende gewassen, agroforestry en niet-kerende bodembewerking wordt koolstof vastgelegd in de bodem. Hij werkt samen met Claire CO2 om deze vastlegging te verwaarden via CO₂-certificaten, die afgenomen worden door bedrijven zoals Lufthansa of zuivelverwerkers die hun uitstoot willen compenseren. De vergoeding bedraagt tot €50 per gecompenseerde ton CO₂ per jaar. Een deel van die inkomsten maakt de zesjarige aanloopperiode van agroforestry economisch overbrugbaar.
Innovatieve teelten
Naast agroforestry investeert Kris ook in innovatieve teelten zoals industriële hennep, witte klaver en Heverlee-tarwe, en past hij technieken toe zoals directe zaai, compostering met paardenmest, en biologische bestrijding via bodemdiversiteit. In zijn voedselbos wordt geëxperimenteerd met natuurlijke waterhuishouding, syntropic farming, fruit- en notenteelt, en samenwerking met lokale horeca.
Structurele barrières
Toch botsen dit soort pioniersprojecten op structurele barrières. Zo is het huidige landbouwbeleid nog te weinig afgestemd op meerjarige en gemengde teelten, agroforestry, of natuurlijke plantengroei. Ook worden ecosysteemdiensten zoals CO₂-opslag, waterretentie of biodiversiteitsbevordering nog onvoldoende erkend en vergoed in bestaande beleidskaders.
Kris vat het zo samen: “Wij tonen dat een andere landbouw mogelijk is: één die leven genereert, niet alleen voedsel. Maar zolang het systeem van verwerking en afzet gesloten blijft, blijft dit pionierswerk economisch precair. Wat wij doen, zou het nieuwe normaal moeten zijn.”
Levende landschappen
De komende jaren wil Heirbaut met tientallen boeren in het Waasland bouwen aan ‘levende landschappen’: bolle bodems, houtkanten, bodemleven en gewassen die passen bij de streekidentiteit.
Hij pleit voor een beleid dat deze transitie ondersteunt met maatgerichte stimulansen, aangepaste regelgeving en ruimte voor experiment. Het einddoel van Kris is meer jonge boeren aantrekken en landbouw opnieuw als een veerkrachtige, toekomstgerichte sector positioneren.
