Lancering open oproep Landschapsparken en Nationale Parken Vlaanderen

Vlaams Minister van Omgeving Zuhal Demir lanceerde vandaag in het Nationaal Park Hoge Kempen de oproep voor kandidaat-Nationale Parken Vlaanderen en kandidaat-Landschapsparken. Beiden vallen terug onder de koepel ‘Vlaamse Parken’. De Vlaamse Overheid werkte hiervoor, onder coördinatie van Natuur en Bos (ANB) en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), een beleidskader uit samen met het Agentschap Onroerend Erfgoed, het Departement Omgeving en Toerisme Vlaanderen. Geïnteresseerde regio’s kunnen tot 15 september 2021 hun kandidatuur indienen.

Een stelsel van Nationale Parken en Landschapsparken

Met een beleidskader voor ‘Nationale Parken Vlaanderen’ en ‘Landschapsparken’ wil minister Demir de internationaal gekende merken Nationaal Park en Landschapspark op een eenduidige en kwaliteitsvolle manier invullen. Het beleid voorziet voor deze Vlaamse parken in een ambitieuze geïntegreerde gebiedswerking, die investeert in natuur, landschap en de daaraan gekoppelde maatschappelijke diensten. Het beleidskader beschrijft de criteria, de selectieprocedure, financiering en het voorziene beheermodel.

Bij de Landschapsparken ligt de klemtoon op landschapskwaliteit en de verschillende functies van het gebied. In een Landschapspark gaan landschapsontwikkeling, recreatie, natuur, erfgoed, landbouw, wonen, bedrijvigheid en toerisme hand in hand.

Bij de Nationale Parken Vlaanderen ligt de klemtoon op natuur en biodiversiteit. Vlaanderen heeft de ambitie een handvol Nationale Parken met internationale uitstraling op te richten. Deze gebieden, die op langere termijn een natuurkern van 10.000 hectare groot moeten worden, dienen voldoende robuust te zijn om de uitzonderlijke natuur die ze bevatten op een duurzame manier te beschermen. 

Beide parkstatuten streven naar een unieke beleving van de natuur, het landschap en de streek voor lokale inwoners én aan binnen- en buitenlandse bezoekers. Een Nationaal Park Vlaanderen of Landschapspark wordt op die manier een motor voor streekontwikkeling via toeristisch-recreatieve ontwikkeling, werkgelegenheid en zowel  publieke als private investeringen.

De laatste jaren zien we in Vlaanderen nieuwe en vaak zelfverklaarde gebiedsstatuten opduiken met hiermee verbonden lokale branding. Deze informele gebiedsstatuten worden vaak ontwikkeld als antwoord op de beperkte zichtbaarheid van een specifiek natuurgebied of een ruimere streek. Zo zagen we afgelopen decennia een nationaal park, landschapsparken, rivierparken, grensparken en landbouwparken… naast diverse andere vormen van streek- en gebiedsprofilering ontstaan. Via dit beleid voorziet de minister in een kwaliteitsgarantie van deze merken.  

Samenwerking

Dankzij dit nieuwe kader kan hopelijk een interessante dynamiek op gang gebracht worden tussen de reeds aanwezige samenwerkingsverbanden binnen een regio. De gebiedserkenningen zijn bij uitstek  een stimulerend instrument dat natuurverenigingen, private landgoedeigenaars en overheden samenbrengt om gezamenlijk aan de slag te gaan met het natuur en het landschap in de regio.

De financiering van Nationale Parken Vlaanderen en Landschapsparken toont de uitstekende samenwerking tussen diverse Vlaamse Overheden. Natuur en Bos, de Vlaamse Landmaatschappij, Toerisme Vlaanderen, het Departement Omgeving en het Agentschap Onroerend Erfgoed slaan de handen in elkaar voor lange termijn samenwerking om het Vlaams Parkenbeleid te coördineren en te financieren. Het is een inspirerende voorbode voor nog meer gezamenlijke realisaties in Vlaanderen.

Kandidaturen

Op 19 april werd de open oproep voor Nationale Parken en Landschapsparken gelanceerd. Deze open oproep is slechts een begin. Kandidaten kunnen tot 15 september 2021 een conceptnota indienen,  waarna een onafhankelijke jury van experten uit binnen- en buitenland deze beoordelen. Enkel de gebiedscoalities die in een conceptnota voldoende kwaliteit tonen, kunnen instappen in een begeleidingstraject voor de opmaak van een masterplan en operationeel plan. De kandidaten ontvangen hiervoor ook een subsidie ten belope van 100.000 euro per kandidaat. Op het einde van het begeleidingstraject worden het masterplan en het operationeel plan beoordeeld door de jury. In een laatste stap, midden 2023, volgt de eigenlijke erkenning van een kandidaat als Nationaal Park Vlaanderen of Landschapspark.