Landbouwer en roofvogel, onverwachte bondgenoten

De bruine kiekendief, een bedreigde roofvogel die zijn leefgebied ziet krimpen door toenemende havenactiviteiten. Landbouwers die in onzekerheid verkeren over het voortbestaan van hun bedrijf door extra havencapaciteit en bijhorende natuurcompensaties. Een confrontatie voor mens en dier. En toch zijn ze onverwachte bondgenoten. Want een samenwerking tussen beide, via kiekendiefvriendelijke teelten, kan zowel bruine kiekendief als de landbouwer een duwtje in de rug geven. Vier landbouwers brengen in een videoreportage hun eerlijk relaas.

Zijn landbouwers niet altijd al een beetje natuurbeheerder geweest? Een bedenking die Michiel De Gendt, vleesveehouder uit Vrasene, zich maakt in de reportage. Hij is ervan overtuigd dat landbouwgebruik met aangepaste teelten en praktijken ook de natuur ondersteunt.

Eén zeldzame roofvogel kon de afgelopen jaren al op de hulp van de lokale landbouwers rekenen. De bruine kiekendief gaat namelijk in het landbouwgebied rondom de haven op zoek naar eten. Muizen, kleine vogels en jonge hazen en konijnen staan daarbij op het menu. Aangepaste teelten, zoals de meerjarige teelten grasklaver en luzerne en eenjarige mengteelten van vlinderbloemigen met graan (zoals veldbonen/triticale, erwt/gerst, …), die zonder herbiciden, pesticiden of kunstmest worden geteeld, helpen de kiekendief aan een lekkere maaltijd. Voor de landbouwers zijn deze teelten respectievelijk een mooi ruwvoer en krachtvoer dat ze nodig hebben voor hun Belgisch witblauwe runderen.

Het is en blijft werken in een moeilijke context met een enorme onzekerheid voor de landbouwondernemers. Of zoals vader André en zoon Johan Onghena aangeven: “door de onteigening van landbouwgrond is uitbreiden moeilijk geworden”. De landbouwers onderschrijven in deze reportage daarom het belang van samenwerking tussen de drie pijlers van Grenspark Groot Saeftinghe: haven, natuur en landbouw. Samenwerken om een langetermijnperspectief te creëren met kansen tot nieuwe verdienmodellen zodat de landbouw er niet van tussen geraakt” om het met de woorden van Geert Meersschaert, vleesveehouder uit Prosperdorp, te zeggen. Met zijn culinair hoogstaand ‘présalé’ vlees, dankzij het zilte natuurgras dat zijn runderen eten, is Geert zelf het levende voorbeeld van hoe een landbouwbedrijf ook een ‘natuurbedrijf’ kan zijn.

De Vlaamse Landmaatschappij (VLM), Natuur en Bos van de Vlaamse overheid (ANB) en Port of Antwerp, partners van het Grenspark Groot Saeftinghe, willen de 15 landbouwers bedanken die de afgelopen jaren deze nog vrij onbekende kiekendiefvriendelijke teelten in hun bedrijfsvoering wilden opnemen. Dat de ‘experimenten’ grotendeels konden plaatsvinden op overheidsgrond en er geen financiële risico’s aan verbonden waren, hielp de landbouwers om de kiekendiefvriendelijke teelten een kans te kunnen geven. Het werd een eerste geslaagde samenwerking om de mogelijkheden voor natuurvriendelijke landbouw in de streek te verkennen. Met het landbouwinnovatiefonds, de beheerovereenkomsten en dienstenvergoedingen willen VLM, ANB en Port of Antwerp in de toekomst nog meer middelen en begeleiding voorzien voor de landbouwers als volgende stap op het pad naar een meer structurele samenwerking tussen landbouw en natuur op Linkerscheldeoever.

In overleg met de lokale landbouwers werden de voorbije jaren beheerovereenkomsten kiekendiefvriendelijke teelten uitgewerkt in kader van het Europees project Grenspark Groot Saeftinghe.
​In het kader van Interreg Europe project BioGov worden de opgedane ervaringen van de landbouwers meegenomen voor de ontwikkeling van nieuwe beheerovereenkomsten landinrichting. Daarnaast is ook werk gemaakt van twee dienstenvergoedingen voor het ecologisch beheer van dijken (in overheidseigendom). Dienstenvergoedingen in kader van BioGov worden momenteel enkel nog maar uitgetest op Linkerscheldeoever en in Gulpdal (Voeren).

Projectleider BioGov: Karl Cordemans ​ [email protected] ​ - 0499 92.40.58

meer info op

Een informatiefolder over kiekendiefvriendelijke teelten bundelt praktische tips en info

Kiekendiefvriendelijke teelten passen binnen een breder scala aan maatregelen ter ondersteuning van de bruine kiekendief op Linkerscheldeoever.

Mengteelt veldbonen en graan

grasklaverveld

speltteelt

vogelakkerluzerne