Nieuw actieplan zet klimaat hoger op de agenda

Klimaatverandering en droogte

Klimaat is niet meer weg te slaan uit de media. Er is gespijbeld, betoogd, en geprotesteerd voor een beter klimaatbeleid. Maar we kunnen het klimaat niet op ons eentje redden. De Vlaamse Regering maakte in deze legislatuur alvast nieuwe plannen om de klimaatverandering op te vangen. Denken we maar aan de bosuitbreidingsplannen en de Blue Deal. Ook bij de VLM staken experten de koppen bij elkaar om klimaat hoger op de agenda te zetten. Dat resulteerde in een vernieuwd klimaatactieplan.

Het gaat allemaal snel, zegt Paul Van der Sluys, coördinator van de klimaatwerkgroep van de VLM. “Toen we startten met het klimaatactieplan, was er nog geen sprake van de Blue Deal. Om aan de nieuwe plannen tegemoet te komen, hebben we als werkgroep enkele belangrijke initiatieven vorig jaar toegevoegd aan het klimaatactieplan van de VLM. Dat geeft vorm aan de klimaatdoelstellingen in ons ondernemingsplan. Daarmee behouden we de link met de beleidsnota van de Vlaamse Regering voor de VLM-aspecten die in eerste instantie bijdragen tot klimaatadaptatie en -mitigatie.”

Het VLM-klimaatactieplan toegelicht

Het meerjarig VLM-ondernemingsplan bevat expliciete klimaatdoelstellingen op strategisch en operationeel niveau voor inrichting, mestbeleid en plattelandsbeleid. De strategische doelstelling is dat de klimaatmaatregelen zichtbaar zijn in de VLM-realisaties in de open ruimte. Het actieplan zorgt ervoor dat we onze inzet voor het klimaat structureel verhogen en dat komt dan tot uiting in verschillende acties. Sommige acties lopen al; zowel in de inrichtingsprojecten als in mest- en plattelandsbeleid zijn al klimaatdoelstellingen opgenomen. Er zijn ook enkele nieuwe acties zoals het oprichten van een interne werkgroep die bij het gebruik van materialen en bij planvorming klimaataspecten integreert.

Het plan bevat acties die lopende zijn in onze de kernopdrachten, maar ook aanvullende acties die betrekking hebben op beleid, sensibiliseren en communiceren. Daar denken we bijvoorbeeld aan het beter in beeld brengen wat we doen voor klimaat.

“De acties van de klimaatwerkgroep beperken zich niet tot de VLM-kerntaken, maar we willen in de hele VLM de klimaatcultuur inbrengen via informatie en sensibilisering. We houden onder andere infomomenten en klimaatenquêtes waar we polsen naar de goede voornemens van de collega’s. Zo komen interessante suggesties naar boven die we zeker nog kunnen uitwerken” aldus Paul.

Natte natuur en bosuitbreiding

Een van de concrete acties waarmee we iets aan de droogte in het buitengebied willen doen is het programma Water-Land-Schap. Het doel van Water-Land-Schap is om samen met de gebruikers van landelijke gebieden problemen met water op te lossen. In het kader van de Blue Deal wordt er verder aan gedacht om een grondenbank op te richten om ruimte te reserveren die bijkomende waterberging mogelijk maakt.

Ook in andere projecten besteden we aandacht aan klimaatadaptatie en -mitigatie en dat doen we al langer dan vandaag. Bijvoorbeeld door op vraag van partners de natuur te vernatten of meer bos aan te planten. Een aantal voorbeelden daarvan zijn het herstel van het veengebied in de Zwarte Beek, waterbuffering in de ruilverkaveling Jesseren, bosuitbreiding in groenpool Vlinderhoutse Bossen, waterbuffer en aanplant van bos nabij Torhout, in het kader van landinrichting. En ook in het mest- en plattelandsbeleid werken we al jaren rond klimaat, zonder het expliciet zo te benoemen. Zo maken we begeleiding en voorlichting mogelijk voor koolstofopbouw in de bodem. We subsidiëren projecten in uitvoering van het Europese plattelandsbeleid die bijdragen tot de oplossing van het klimaatvraagstuk.

Wat zijn de plannen in 2021-2022 voor de VLM op gebied van klimaat?

We voeren gesprekken met de collega’s van het Departement Omgeving die bevoegd zijn voor klimaatadaptatie en de implementatie van de verordening landgebruik, verandering in landgebruik en bosbouw (LULUCF), maar ook met het nieuwe Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) voor de opvolging van het Vlaams Energie- en Klimaatplan dat einde 2019 is opgesteld. Daar proberen we synergiën te ontwikkelen. We werken samen met het Departement Landbouw en Visserij rond klimaatgerelateerde landbouwmaatregelen. Ten slotte bekijken we samen met de VVP en VVSG hoe we kunnen samenwerken met provincies en gemeenten over pakketten die handelen over onze kerntaken. Dat laatste staat nog in de kinderschoenen.

We gaan daarnaast een set van indicatoren opstellen zodat we in 2022 voor de VLM een nulmeting kunnen starten over de bijdrage van de VLM-projecten en -opdrachten aan het klimaat op het Vlaamse niveau.

Paul: “Dat wordt een grote uitdaging. Het moet natuurlijk een haalbare set zijn die de impact van maatregelen op het klimaat op een gestandaardiseerde manier zichtbaar maakt.”

Op gebied van logistiek aligneren we ons op het beleid van het Facilitair Bedrijf van de Vlaamse overheid. De diensten Logistiek en Werken hechten daarnaast veel belang aan circulair bouwen. Hierbij streven we naar maximaal waardebehoud van materialen en een benutting van de volledige levenscyclus van materialen en gebouwen.

VLM en klimaat, een win-win?

"Volmondig ja", zegt Paul overtuigd. “Het klimaatverhaal is een verhaal van ons allemaal. De burger, de ondernemer, de overheid, …: iedereen heeft een verantwoordelijkheid op te nemen. Klimaat is niet iets van één organisatie. Het is logisch dat ook de VLM haar bijdrage doet en heel bewust met dit thema omgaat. Ik vergelijk het graag met de aandacht voor landschap en biodiversiteit in onze ruilverkavelingsprojecten. 50 jaar geleden was die heel gering, terwijl tegenwoordig de zorg voor landschap en biodiversiteit helemaal geïntegreerd. Met klimaat moeten we hetzelfde nastreven!”