Nieuwe educatieve inrichting voor Gallo-Romeinse site in Hoegaarden
24 mei 2024
Na de inrichting van site Mellenberg in Tienen (Kumtich) pakt Ruilverkaveling Willebringen uit met een nieuwe archeologische site uit de Gallo-Romeinse tijd. Al in 2013 en 2014 deed de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) een archeologisch proefsleuvenonderzoek op de locatie Meer aan de Begijnenweg in Hoegaarden (Meldert). De resultaten toonden aan dat maatregelen dringend nodig waren om de site fysiek te beschermen. Daar bleef het echter niet bij. De site kreeg ook een educatieve inrichting met een unieke 3D-app.
Bescherming archeologische sites
Op het goedgekeurde ruilverkavelingsplan van Ruilverkaveling Willebringen staan enkele erfgoedlocaties aangeduid. Daarbij horen drie archeologische sites uit de Gallo-Romeinse Tijd, namelijk site Wiederveld in Boutersem, site Mellenberg in Tienen (Kumtich) en site Meer in Hoegaarden (Meldert). Vooral deze laatste twee sites vroegen om maatregelen om de erfgoedlocatie te beschermen tegen erosie. Site Mellenberg stelden we eind 2022 voor aan het grote publiek. Ondertussen neemt de site toe aan bekendheid. De dienst Toerisme van de provincie Vlaams-Brabant nam de locatie ook mee op in hun Pallox gravelroute en hun bier- en bietenroute. Voor de archeologische site Meer hebben we hetzelfde doel voor ogen. We beschermen de site niet alleen fysiek, we zorgen ook voor een educatieve inrichting en driedimensionale beleving.
Proefsleuvenonderzoek
Op de site Meer in Hoegaarden voerden archeologen van de VLM een proefsleuven onderzoek uit. Onder de ploeglaag speurden ze naar sporen en overblijfselen uit het verleden. PORTIVA maakte een aanvullend geofysisch onderzoek mogelijk. Met het onderzoek konden we de site ruimtelijk aflijnen en de impact van bodemerosie op de archeologische sporen vaststellen.
De sporen en vondsten toonden aan dat er in de 2de eeuw na Chr. een Gallo-Romeinse villa rustica of landbouwbedrijf heeft gestaan. Naast de fundamenten van een hoofd- en bijgebouw en heel wat aardewerk, vonden de archeologen onder andere gesmede nagels, een slijpsteen, een bronzen fibula (mantelspeld) en een Romeinse deursleutel. In de ondergrond van site Meer bevindt zich duidelijk nog een schat aan kennis over de Gallo-Romeinse periode.
Fysieke bescherming
Genoeg redenen om deze rijke hoeveelheid aan archeologische informatie te beschermen! Dankzij het project Ruilverkaveling Willebringen konden we de percelen met de meest kwetsbare kern van de site uit landbouwgebruik halen. Dit was nodig omdat het verder ploegen van de percelen met bodemerosie tot gevolg, nefast is voor de sporen in deze gevoelige ondergrond. Eigenaars en gebruikers van gronden kregen via herverkaveling andere gronden aangeboden. En de site, die leggen wij onder permanent grasland zodat de archeologische sporen en kennis bewaard blijven.
Foto ©Vlaamse Landmaatschappij
Educatieve inrichting
Binnen het ruilverkavelingsproject gaan we nog een stapje verder. Naast de fysieke bescherming zorgen we voor een educatieve inrichting. De site moet de nieuwsgierigheid van de passant/recreant wekken. In opdracht van de VLM werkte Studiebureau Omgeving daarom een inrichtingsconcept uit waarbij de bodem van de site onverstoord blijft. Geïnspireerd op de onderzoeksmethode koos het ontwerpbureau Omgeving voor een land-art project. Bermen in het landschap verwijzen naar de onderzoeksleuven. In deze bermen kregen de locaties van de teruggevonden gebouwen een aanduiding in beton. De meest oostelijke sleuven dienen als toegangspad en zittribune. Daarom zijn het ook betonnen constructies. Infopunten bieden weetjes over de site en het archeologisch onderzoek.
Virtuele beleving
Naast een fysiek bezoek aan de site als rustplek maakt een smartphone applicatie het mogelijk om virtueel de Gallo-Romeinse periode te beleven. Hoe zag de site en haar omgeving eruit? Welke dieren liepen er rond? Wat aten de mensen en hoe leefden ze? Mindscape 3D ontwikkelde in opdracht van de VLM een fly-through video in 3D, gebaseerd op de sporen en vondsten uit het onderzoek en aangevuld met elementen van gelijkaardige sites, opgegraven in binnen- en buitenland. De bezoeker kijkt via een virtueel grondplan 360° rond en krijgt meer informatie over bepaalde thema's.
Verspreid over de site vind je QR-codes. Als je deze scant, teleporteer je jezelf naar dezelfde locatie, maar dan in het Gallo-Romeinse landschap.
Archeologiedagen
Tijdens de archeologiedagen op 25 en 26 mei 2024 stellen we de site voor aan het grote publiek. Iedereen is van harte welkom! Bij de start van het nieuwe schooljaar brengen we nog een educatieve brochure uit. Uiteraard niet alleen voor leerlingen interessant, maar ook voor elk individu met een interesse voor archeologie en erfgoed.
Meer informatie over ruilverkaveling Willebringen lees je op de projectpagina. Over de archeologiedagen vind je meer informatie op deze website.