Overheden, organisaties en lokale gemeenschappen bundelen krachten voor een duurzaam en verbonden platteland

Vlaams minister voor Plattelandsbeleid Hilde Crevits gaf op 27 maart het startschot voor de opmaak van een plattelandspact: een ambitieus en breed gedragen initiatief om het Vlaamse platteland veerkrachtiger, duurzamer en meer verbonden te maken. Het traject leidt in het voorjaar van 2026 tot een concreet actieplan, waarna de uitvoering kan starten. Tijdens het startmoment pleitte minister Hilde Crevits voor de invoering van een plattelandstoets.

“Het plattelandspact is geen eenmalige intentieverklaring, maar een langdurig engagement. Samen bouwen we aan een platteland met toekomst. We ijveren voor een samenwerking en verbondenheid in de eerste plaats tussen de plattelandsgemeenten en dorpen onderling, maar evenzeer tussen de stad en het platteland”, aldus minister Crevits.

Investeren in het platteland is noodzakelijk

Eén op drie Vlamingen woont op het platteland in Vlaanderen. In tegenstelling tot andere Europese landen stijgt het aantal bewoners er nog licht. Het platteland biedt veel mogelijkheden, maar het staat ook onder druk. Winkels en banken verdwijnen, er is niet overal een huisarts, er zijn mobiliteitsuitdagingen, de open ruimte staat onder druk, en er is eenzaamheid.

Nochtans is de leefbaarheid op het platteland een cruciale schakel in Vlaanderen, zowel economisch als maatschappelijk. Uit het recente Plattelandsrapport van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) blijkt dat plattelandsgemeenten gemiddeld tien keer minder middelen krijgen dan centrumsteden, terwijl ze te maken hebben met even grote of grotere uitdagingen op het vlak van infrastructuur, welzijn en economie.

Tijdens het startmoment benadrukte de minister de belangrijke rol die het platteland speelt in Vlaanderen:

“Wie Vlaanderen echt wil begrijpen, moet het platteland kennen. Hier worden kinderen grootgebracht in hechte gemeenschappen, bloeien familiebedrijven, produceren landbouwers ons dagelijks voedsel en koesteren we de open ruimte die Vlaanderen uniek maakt. Maar er zijn ook een reeks uitdagingen. Met het Plattelandspact willen we de noden in kaart brengen en de bewoners van het platteland geven waar ze recht op hebben. Naar Europees voorbeeld willen we ook kijken of we een plattelandstoets kunnen invoeren. Dat is een plattelandsreflex voor het beleid waarbij het niet de bedoeling is om voor bijkomende administratieve lasten te zorgen, maar er wel voor te zorgen dat het beleid rekening houdt met de specifieke uitdagingen op het platteland. Denk bijvoorbeeld aan voldoende dienstverlening, mobiliteit en sociale contacten.”

Vijf thema's

Het plattelandspact wil de sterktes van het platteland benutten en tegelijk de uitdagingen aanpakken. Het pact richt zich daarvoor op vijf thema’s: een multifunctionele open ruimte, een aantrekkelijke woonomgeving, een warme plattelandsgemeenschap, economische bedrijvigheid en vernieuwing, en een sterk lokaal bestuur.

Van toekomstbeeld naar actie

De komende maanden wordt het plattelandspact ontwikkeld in samenwerking met provincies, lokale besturen, middenveldorganisaties en de plattelandsgemeenschap. Omdat het platteland verschillende beleidsdomeinen raakt, worden ook de andere Vlaamse ministers gevraagd hun schouders onder het pact te zetten. Hun betrokkenheid is cruciaal om van het pact een krachtig en breed gedragen succes te maken.

De ontwikkeling van het plattelandspact verloopt in verschillende fasen. Eerst wordt een toekomstbeeld geschetst: hoe ziet het Vlaamse platteland eruit in 2040 en welke prioriteiten moeten worden gesteld om de leefbaarheid en veerkracht ervan te garanderen? Daarna wordt dat toekomstbeeld omgezet in een gedeelde visie, een strategisch kader waarin sociale, economische en ecologische ambities samenkomen. Ten slotte vertaalt het pact deze visie naar concrete acties en beleidsmaatregelen die het platteland versterken, met meetbare resultaten en een duidelijke impact op het terrein. In het voorjaar van 2026 moet het actieplan klaar zijn.

Meer informatie