Plannen voor hoger waterpeil en meer wateropslag in de Uitkerkse Polder

De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) heeft plannen om in delen van de Uitkerkse Polder een nieuw waterpeil in te stellen dat gericht is op natuurherstel en -behoud. Via het landinrichtingsplan Oudlandpolder I wil ze de nodige investeringen te doen om dat mogelijk te maken. Ook de realisatie van extra waterbuffer in de Uitkerkse Polder is gepland. De stad Blankenberge houdt van 1 tot 30 juni een openbaar onderzoek over het landinrichtingsplan en op 8 juni zijn alle geïnteresseerden welkom op een infomarkt.

De Oudlandpolder, net achter de kustlijn, is nog niet klaar voor de klimaatverandering. Knelpunten voor de toekomst zijn de afvoer van regenwater, de verzilting van de waterlopen en de bodem, en het peilbeheer. In het raamakkoord Oudlandpolder uit 2020 hebben 18 partijen afgesproken om oplossingen uit te werken voor de landbouw en de natuur en om de inwoners te beschermen tegen overstromingen. De basis hiervoor is een opdeling van de polder in kleinere gebieden of compartimenten die elk een apart waterpeilbeheer krijgen, afgesteld op de behoeften van de hoofdgebruikers in die compartimenten: de landbouw of de natuur.

Nieuwe waterlopen, stuwen, gronddammen, pompen

Voor de Uitkerkse Polder is in het raamakkoord gekozen voor een peilbeheer gericht op de realisatie van natuurdoelen. Landbouw is er weliswaar mogelijk, maar het waterpeilbeheer heeft niet als doel de landbouwopbrengsten te maximaliseren. Daarom stelt de VLM in het landinrichtingsplan Oudlandpolder I voor om in twee deelgebieden van de Uitkerkse Polder ten oosten van de Blankenbergse Vaart investeringen te doen, zodat deze twee gebieden van samen 437 hectare een ander peilbeheer kunnen krijgen dan de omliggende gebieden:

De VLM wil de effecten voor de huidige landbouw in deze twee compartimenten beperken. Dat zal gebeuren door op een aantal plaatsen de gronddammen of stuwen dieper in het compartiment te leggen, waardoor het waterpeil er in de landbouwzone niet hoger komt te liggen maar mee het regime van de hoofdwaterlopen volgt. Dat houdt in dat er in die zone uiteindelijk geen verschil is met het huidige peilbeheer. Deze oplossing is echter niet overal mogelijk. Voor die zones waar het niet kan, worden eenmalige vergoedingen voor gebruiksverlies voorzien voor de landbouwers die er gronden gebruiken. Voor de graslandpercelen is dat verlies niet zo groot, voor akkerbouwpercelen is het groter. Dat betekent dat ook een omschakeling naar andere teelten het verlies kan beperken. Landbouwers die dat wensen, kunnen hun gronden aan de VLM verkopen. De VLM biedt indien gewenst ook ruilgronden aan.

Meer wateropslag

In het gebied of compartiment dicht bij de monding van de Blankenbergse Vaart moet in de toekomst meer water opgeslagen kunnen worden. Daar moet in periodes met veel neerslag meer water gestockeerd worden om de door de zeespiegelstijging verminderde afvoercapaciteit richting zee op te vangen. Het landinrichtingsplan tekent daarvoor een inrichting uit die toelaat dat de peilen sterk schommelen, met een natuur die daar baat bij heeft: slikken en schorren. Daar hoort ook een nieuwe dijk bij om een deel van de wijk Harendijke te beschermen tegen overstromingen. Deze inrichting geeft uiteindelijk een bijkomende buffercapaciteit van zo’n 35.000 m³.

Om dit alles te realiseren, moet de VLM de nodige gronden aankopen (voor het leggen van nieuwe waterlopen, het plaatsen van stuwen en gronddammen en het realiseren van waterbuffering). We richten daarom een grondenbank op en stellen een recht van voorkoop in, waardoor we ruilgronden kunnen aanbieden aan de landbouwers. Voor gronden waar via overleg met de eigenaars geen oplossing wordt gevonden, zal de VLM vanaf 2026 kunnen onteigenen.

De VLM staat in voor de uitvoering van dit project en een deel van de financiering via subsidies landinrichting. Andere financierende partners zijn het Agentschap voor Natuur en Bos, de Vlaamse Milieumaatschappij, de provincie West-Vlaanderen en de Nieuwe Polder van Blankenberge.

Openbaar onderzoek van 1 tot en met 30 juni

Over het landinrichtingsproject Oudlandpolder I loopt van 1 tot 30 juni een openbaar onderzoek in Blankenberge, Bredene, Brugge, De Haan en Zuienkerke. Behalve voor een aangepast waterpeilbeheer in een deel van de Uitkerkse Polder en een groene rand in Blankenberge bevat het plannen voor nog 5 andere deelgebieden in de Oudlandpolder. Iedereen kan de plannen inkijken:

Op de infomarkt, die plaats heeft op 8 juni van 16 tot 21 uur in de Feestzaal van het Stadhuis van Blankenberge, J.F. Kennedyplein 1, zijn alle geïnteresseerden welkom. Inschrijven hoeft niet. Medewerkers van de Vlaamse Landmaatschappij geven er doorlopend uitleg, beantwoorden vragen en luisteren naar opmerkingen en suggesties over de plannen.

Iedereen kan opmerkingen, suggesties of bezwaren indienen tot en met 30 juni:

Oudlandpolder kwetsbaar voor klimaatverandering

Poldergebieden zijn zeer kwetsbaar voor de effecten van klimaatverandering. Zo ook de Oudlandpolder. Het is een laaggelegen gebied dat, indien er geen zeewering zou zijn, regelmatig overspoeld zou worden door de zee. Voor de aanvoer van water is de Oudlandpolder aangewezen op oppervlaktewater van buiten de polder. Voor de afvoer van water hangt de polder af van sluizen die alleen bij laagtij water naar de zee kunnen afvoeren.

Klimaatverandering heeft impact op zowel de wateraanvoer als de waterafvoer van de polder: er zal soms veel méér water komen, en soms veel minder dan nu het geval is. De waterafvoer wordt daardoor moeilijker: water kan enkel op zee geloosd worden bij laagtij, maar als de zeespiegel stijgt verkleint de tijdsspanne waarin dat mogelijk is. We worden dus geconfronteerd met grotere risico’s op overstromingen én grotere risico’s op watertekorten én het moeilijker kunnen beheren van de waterafvoer. Peridoes van droogte houden in een polder nog extra risico’s in omdat verzilting kan optreden. Daardoor wordt het water onbruikbaar voor de landbouw en kan langdurige schade aan de bodem ontstaan.