Te veel effluent in opslag door nat weer: wat zijn de opties voor de landbouwer?
17 juli 2024
De Boerenbond, het Algemeen Boerensyndicaat (ABS), de Groene Kring, vzw De Mestverwerkers, de Begeleidingsdienst voor Betere Bodem en Waterkwaliteit (B3W) en de Vlaamse Landmaatschappij roepen op om nu actie te ondernemen tegen het overschot aan effluent en niet te wachten tot het najaar om opslag te zoeken, of effluent uit te rijden waar dat kan.
De landbouworganisaties vroegen aan de VLM om samen te zoeken naar mogelijkheden om het teveel aan effluent en mest dat door de natte weersomstandigheden is ontstaan weg te werken en de situatie op het terrein de komende weken nauwgezet op te volgen. Alle partijen erkennen de problematiek en geven enkele tips om deze winter problemen te vermijden. Ook roepen ze op om optimaal te bemesten in functie van de gewasbehoefte en binnen de mogelijkheden van de mestwetgeving.
Wat is effluent?
Effluent is een restproduct dat vrijkomt uit mestverwerking en in bassins wordt opgeslagen. Het bevat kalium, maar ook een lage hoeveelheid stikstof (< 0,6 kg/ton). Wanneer die bassins niet tijdig worden geleegd, dreigt de mestverwerking stil te vallen. Daardoor kunnen landbouwers in de problemen geraken omdat ze de mest niet meer naar de mestverwerking kunnen brengen.
Door de natte weersomstandigheden van de laatste maanden zijn de opslagen met effluent nog sterk gevuld. Uit cijfers van de VLM blijkt dat in de eerste helft van 2024 aanzienlijk minder effluent is uitgereden (0,9 miljoen ton ten opzichte van 1,4 miljoen ton in dezelfde periode vorig jaar).
Boerenbond, ABS, Groene Kring, vzw De Mestverwerkers, B3W en VLM roepen iedere landbouwer op om te bekijken of het gebruik van effluent op hun percelen dit jaar een meerwaarde kan bieden maar vragen wel om, ondanks de moeilijke (weers)omstandigheden, effluent enkel te gebruiken in functie van de behoefte van het gewas en steeds binnen de mogelijkheden van de mestwetgeving.
Welke mogelijkheden bestaan er vandaag?
- Tot en met 31 augustus mag er effluent uitgereden worden op grasland.
- Tot aan de oogst van de hoofdteelt mag effluent ook uitgereden worden op akkerland. Er zijn wel uitzonderingen voorzien voor nateelten, specifieke teelten of vanggewassen.
- De mogelijkheden voor de rest van het jaar staan beschreven op de VLM-website.
Bemest altijd in functie van de gewasbehoefte
De bemestingswaarde van effluent is afhankelijk van verschillende factoren, zoals het tijdstip van toediening, het bodemtype en de teelt. Sommige teelten hebben meer behoefte aan kalium dan andere. In deze publicatie vind je meer informatie over het gebruik van effluenten.
Enkele tips:
- De samenstelling van effluent kan sterk verschillen. Een analyse van het product is dan ook een vereiste om te kunnen bemesten in functie van gewasbehoefte.
- Maak gebruik van een bemestingsadvies en beperk de toegediende hoeveelheid tot wat de gewassen echt nodig hebben. Beperk in elk geval de toegediende hoeveelheid tot maximum 50 ton effluent per hectare.
- In principe kan effluent worden toegepast in alle teelten maar hou bij de dosering zeker rekening met de zoutgevoeligheid van de teelt, effluent bevat immers een hoog natriumgehalte. Gewassen zoals peulvruchten, wortelen en uien zijn sterk zoutgevoelig. Zouten kunnen ook uitspoelen naar het oppervlaktewater en grondwater.
- Doordat er op gemaaid grasland veel kalium wordt afgevoerd is de kaliumbehoefte er hoog. Effluent kan deze behoefte invullen en zo zorgen voor een besparing aan kalium-kunstmest. Op graasweides moet opgelet worden met luxeconsumptie van kalium omdat dit de magnesiumopname kan beperken wat kan leiden tot kopziekte.
- Effluent biedt voordelen om mest verdund toe te dienen op grasland. In deze publicatie vind je meer informatie.
Wat als effluent uitrijden niet tot de mogelijkheden behoort?
Dan kan er gezocht worden naar extra opslagcapaciteit. Dat kan zowel bij collega-landbouwers, verzamelpunten of stoppende bedrijven die hun opslag tijdelijk ter beschikking kunnen stellen. Die moeten wel geregistreerd zijn bij de Mestbank en in goede staat zijn om lekkages te voorkomen. Nog een alternatief is het gebruik van mestzakken of containers.
B3W staat tot uw dienst
De Begeleidingsdienst voor betere bodem- en waterkwaliteit zet zich al sinds 2021 in om goede bodem- en bemestingspraktijken te promoten door landbouwers van elkaar te laten leren. B3W ontwikkelde een meststofkiezer die de nutriëntendosis automatisch berekent en vergelijkt met het bemestingsadvies.