Varkensbedrijven met hoogste stikstofimpact op natuur kunnen vervroegd stoppen

Om een globale afbouw van de varkensstapel en een reductie van de ammoniakuitstoot tegen 2030 te realiseren heeft de Vlaamse overheid een vrijwillige stopzettingsregeling voor varkensbedrijven uitgewerkt. De Europese Commissie en de Vlaamse Regering hebben nu groen licht gegeven voor de organisatie van een oproep, waarbij varkensbedrijven met de hoogste stikstofimpact op de natuur hun varkensstallen vervroegd kunnen stopzetten.

Alle varkenshouderijen (KMO's) met een impactscore hoger dan 0,5% komen in aanmerking. Bedrijven die in aanmerking komen en gekend zijn bij de VLM op basis van de Mestbankaangifte 2022 (productiejaar 2021), worden zo snel mogelijk geïnformeerd. Landbouwers die geen mail of brief ontvangen van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) en op basis van een eigen impactscoreberekening vermoeden dat ze in aanmerking komen, kunnen zich ook kandidaat stellen.

Minder ammoniakuitstoot tegen 2023

Met een totaalpakket aan maatregelen wil Vlaanderen de stikstofuitstoot drastisch inperken om de milieudoelstellingen te halen en een vergunningsstop voor alle bedrijven voorkomen. Die maatregelen zijn beschreven in de Programmatorische Aanpak Stikstof (PAS).

Eén van de doelen is om het aantal varkens met 30% te reduceren tegen 2030 en via een oproep tot stopzetting de uitstoot van ammoniak sterk terug te dringen in Vlaanderen. Daarbij wordt een vergoeding voorzien voor stopzetting van varkensbedrijven met de hoogste impact op de habitats en soorten binnen de aangeduide speciale beschermingszones, en worden de bijbehorende nutriëntenemissierechten geannuleerd.

Vrijwillige stopzettingsregeling varkenshouderijen

Op 24 juni 2022 keurde de Vlaamse Regering het ontwerp Besluit Vlaamse Regering (BVR) betreffende de vrijwillige stopzetting van varkensstallen, principieel goed. Na die principiële goedkeuring werd de steunregeling aangemeld bij de Europese Commissie, in het kader van staatssteun.

Zowel de Europese Commissie als de Vlaamse Regering hebben nu inhoudelijk groen licht gegeven voor de stopzettingsregeling en voor de organisatie van een oproep. De startdatum waarop dossiers kunnen worden ingediend wordt zo snel mogelijk bekend gemaakt, na advies van de Gegevensbeschermingsautoriteit. De periode van indiening duurt 30 dagen. Landbouwers kunnen nu al kennis nemen van de ontwerpregeling van de vrijwillige stopzetting en kunnen de afweging maken of ze al dan niet wensen in te stappen.

Als landbouwers willen instappen is het raadzaam om zich nu al te informeren, de nodige documenten te verzamelen en afspraken te maken met eventuele belanghebbenden die de aanvraag mee moeten ondertekenen.

Welke varkensbedrijven komen in aanmerking voor de oproep?

Alle uitbaters met een exploitatie waarop varkens worden gehouden, waarvan de exploitatie een impactscore hoger dan 0,5% heeft, mogen een aanvraag indienen. Varkensstallen van gemengde bedrijven komen ook in aanmerking. De exploitatie van het bedrijf mag nog niet stopgezet zijn op het moment van de aanvraag.

Varkenshouders die op basis van gegevens waarover de VLM beschikt een impactscore hebben die hoger is dan 0,5% worden per email daarover geïnformeerd. Landbouwers zonder emailadres ontvangen een brief. Andere niet aangeschreven exploitanten, die denken in aanmerking te komen, kunnen zelf aantonen via de impactscoretool dat ze een impactscore hebben hoger dan 0,5%.

Wie krijgt een vergoeding? ​

Zolang het voorziene budget niet is uitgeput worden vergoedingen toegekend aan varkenshouders die in aanmerking komen voor de steunregeling en die zich tijdens de oproep kandidaat stellen. Exploitaties met een hogere impactscore worden hoger gerangschikt en komen het eerst in aanmerking voor een vergoeding om een maximaal positieve impact op de natuur te bekomen. Als de stallen ook worden gesloopt telt de impactscore dubbel voor de rangschikking. De vergoedingen zijn afhankelijk van de diercategorie, de ouderdom van de stallen en van de dieraantallen van 2021, aangegeven in de Mestbankaangifte van 2022.

Rekenvoorbeeld

Alle informatie over de regeling vindt u terug op de website van de VLM.