Verplichte debietmeters voor mestverwerkings- en bewerkingsinstallaties tegen 1 januari 2022

In 2019 en 2020 werden in 44% van de omgevingscontroles bij mestverwerkers ernstige inbreuken vastgesteld. Verder stelde de Mestbank grote verschillen tussen de inhoudswaarden van de mest vast, soms zelfs regelrechte fraude. Daarom zijn binnenkort debietmeters in elke mestverwerkings- en bewerkingseenheid verplicht. Dat kondigt Vlaams minister van Omgeving en Handhaving Zuhal Demir aan. Een correcte werking van verwerkingsinstallaties is cruciaal om de milieu-impact van landbouwbedrijven zo laag mogelijk te houden. In het verleden kwamen regelmatig problemen aan het licht bij handhavingscontroles door de Mestbank van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). Een efficiënte en adequate controle is dan ook noodzakelijk.

Momenteel zijn in Vlaanderen 150 mestverwerkers actief, waarvan een 40-tal vergisters. In 2019 werden bij 95% van de doorgelichte installaties maatregelen opgelegd omwille van ernstige tekortkomingen. In 2018 was dat nog bij 50%. Ook bij de controles door handhaving, steeg het aandeel inbreuken van 23% in 2018 naar 44% in 2019. Dit jaar werden al in 44% van de gevallen inbreuken vastgesteld.

“Dat is absoluut onaanvaardbaar”, zegt minister Demir, ook bevoegd voor handhaving. “Om fraude maximaal te voorkomen moeten we dan ook maatregelen nemen. In het belang van onze waterkwaliteit en ons leefmilieu, maar ook in het belang van de verwerkers die het wél goed menen en zich aan de spelregels houden.”

Halt toeroepen aan fraude

Debietmeters bij verwerkings- en bewerkingseenheden worden daarom voortaan verplicht. Dat besliste de Vlaamse Regering op voorstel van bevoegd minister Demir. Uiterlijk op 1 januari 2022 moeten alle installaties aangepast zijn.

“De nieuwe debietmeterplicht moet toelaten de waterkwaliteit te verbeteren, want alleen als alle installaties voorzien zijn van voldoende debietmeters, kunnen we een waarheidsgetrouw beeld krijgen van de nutriëntenstromen en een halt toeroepen aan fraude”, meent Demir.

Wat houdt de debietmeterplicht in?

De uitbaters van de installaties met vloeibare stromen moeten debietmeters laten installeren op alle aan- en afvoerpunten én op de sleutelposities bij interne overgangen.

Aan welke voorwaarden moeten de debietmeters voldoen?

De debietmeters moeten het start- en eindmoment van de meting, de debietmeterstand bij die momenten en het unieke identificatienummer kunnen registreren bij elke meting. De Mestbank zal een identificatienummer toekennen aan elke debietmeter.

De debietmeters moeten ook de gegevens van de metingen automatisch en onmiddellijk kunnen verzenden naar het internetloket van de Mestbank. Als het een meting is die betrekking heeft op een aan- of afvoer met een transportdocument, moet ook het nummer van dat transportdocument geregistreerd worden en samen met de andere gegevens verzonden worden naar de Mestbank. 

Hierop is echter één uitzondering voorzien voor reeds aanwezige debietmeters, geïnstalleerd op interne overgangen binnen de bewerkings- of verwerkingsinstallatie. Die gegevens moeten niet onmiddellijk en automatisch verzonden worden. Die gegevens moeten wel op elk moment raadpleegbaar zijn door de Mestbank.

Hoe de gegevens verzenden naar de Mestbank?

De automatische en onmiddellijke verzending moet gebeuren op digitale wijze, via het internet. Daarbij maakt het niet uit of de debietmeters dat zelf doen, via een directe verbinding met het internet, of dat op de debietmeters een intern systeem wordt aangesloten dat voor de onmiddellijke en automatische verzending zorgt.

Kunnen bestaande weegbruggen nog gebruikt worden?

Er is een mogelijkheid om beperkt af te wijken van het gebruik van debietmeters. Zo kan voor het wegen van de aanvoer van ruwe dierlijke mest, een al bestaande en in gebruik zijnde weegbrug op de mestverwerkingsinstallatie worden gebruikt. Hierbij geldt als voorwaarde dat de weegbrug op de mestverwerkingsinstallatie in gebruik werd genomen voor 1 januari 2020. Bovendien moet de weegbrug in staat zijn om de gegevens van de metingen op dezelfde manier door te sturen als de debietmeters. Verder moet een debietmeter geplaatst zijn tussen de opslag van de ruwe mest en de verwerkingsunit, en moet de ruwe dierlijke mest aangevoerd worden met een transport dat wordt opgevolgd via een AGR-GPS systeem.

Wie van die afwijking wil gebruikmaken, moet daarvoor een aanvraag indienen bij de Mestbank, ondersteund met stukken die de Mestbank in staat stelt de aanvraag te beoordelen.