Voedselbos verbindt velen in Zwevegem
"Er is geen wifi in de Tuin van Adem en Eten, maar we garanderen je wel een sterke verbinding"
3 juli 2025
De Tuin van Adem en Eten in Sint-Denijs is één van de initiatieven die recent financiële steun ontving van Buurten op den Buiten. De Tuin van Adem en Eten kan daarmee zijn werking voortzetten en uitbreiden. Het initiatief noemt zichzelf “een sociaal voedselbos”: een plek waar men samen werkt om voedsel te produceren en waar men op adem kan komen, een educatieve en ontspannende ontmoetingsplaats voor jong en oud. Loop even mee De Tuin in met één van de bezielers, Steffi Desmet.
“Ons doel is om mensen te verbinden met de natuur, met elkaar en met zichzelf” zegt Steffi Desmet, initiatiefnemer en voorzitter van het voedselbos. In het coronajaar 2020 startte ze samen met een groepje gelijkgezinden het voedselbos op. Voorkennis had ze niet, enthousiasme wel. En een terrein van één hectare in Sint-Denijs, een deelgemeente van Zwevegem. De Intercommunale Leiedal stelde het ter beschikking via een open oproep. De Tuin is ook een biodiversiteitsproject: "We produceren biologisch voedsel op een manier die rekening houdt met de klimaatverandering. Ons werk hier draagt bij aan het behoud en de groei van de biodiversiteit."
Vijf jaar later is de tuin een streling voor het oog. Tussen het hoge gras en langs de paadjes wandel je langs tientallen soorten bomen en struiken met klinkende namen als paw-paw, kaki, mispel, krentenboompje, duindoorn, Japanse wijnbes, jostabes, chayoté, gele kornoelje.... . De jonge boompjes dragen al heel wat vruchten, en het kleinfruit hangt uitnodigend te blozen aan de takken . Steffi heeft een handjevol frambozen geplukt, en ze smaken heerlijk. De Tuin van Adem en Eten ligt er netjes en vredig bij. Je ziet meteen: dit is een tuin waar met liefde en zorg wordt in gewerkt. Een grote picknickbank, een kleine houten arena, zelfgemaakte naambordjes bij elke boom en struik, de keurige moestuin, de weldoende werking van het groen en de buitenlucht op je gemoed… De Tuin van Adem en Eten heeft een grote feelgood-factor. Wat moet het fijn zijn om hier samen met anderen wat vrije uurtjes te spenderen en het voedselbos te doen groeien en bloeien!
Dat is ook hoe de vele mensen die regelmatig in het voedselbos komen, het aanvoelen. “Iedereen is hier welkom” zegt Steffi. Veel mensen komen voor het sociale aspect. Anderen zijn vooral geïnteresseerd in permacultuur of komen uit bezorgdheid voor het klimaat. We hebben een groep van ongeveer 40 vrijwilligers van verschillende leeftijden die elkaar hier vinden. We hebben om de twee weken een open werkdag, afwisselend op zaterdag en zondag. In de zomer is er veel te doen, dan werken we ook op woensdagavond. Het gaat er altijd vrolijk aan toe. Je hoeft je bij ons als vrijwilliger niet te engageren: ook wie maar af en toe komt, is welkom. Sommigen nemen trouwens alleen deel aan onze activiteiten: een openluchtcinema, een snoei- of kookworkshop, een potluck, meditatieve wandelingen, … We hebben ook activiteiten voor kinderen: yoga en bushcraft. In de toekomst willen we ons activiteitenaanbod nog uitbreiden.”
Daar zal de 5000 euro van Buurten op den Buiten – een samenwerking van de Koning Boudewijnstichting en de Vlaamse Landmaatschappij – goed bij van pas komen. “We gaan het geld gebruiken om meer activiteiten te doen en die zo laagdrempelig mogelijk te houden. Daarnaast hebben we plannen om een overdekte polyvalente ruimte te maken waar we ons materiaal kunnen stockeren. Daar gaan we ook elektriciteit voorzien via een zonnepaneel, zodat we bijvoorbeeld ter plaatse koffie en thee kunnen maken. Nu moet er nog heel veel aangesleurd worden. Het is vooral de kerngroep van zeven vrijwilligers die dat doet.” Dat is een groep van zeer actieve vrijwilligers die veel werk verzetten voor het voedselbos. “Eén van die vrijwilligers is actief bij Velt (non-profitorganisatie voor iedereen die ecologisch aan de slag wil in huis, tuin en keuken, nvdr.) en een andere bij Natuurpunt. Zij brengen heel wat kennis en ervaring mee, en we werken graag met die verenigingen samen. Een andere vrijwilliger speurt naar subsidiekanalen en verzorgt de aanvragen voor subsidies of andere (financiële) steun. Dat heeft ons al veel opgeleverd. Via de oproep Volkstuinen van de VLM hebben we materiaal, plantgoed en begeleiding kunnen betalen. Maar ook van Bos+, het Regionaal Landschap Leie en Schelde, Velt en de gemeente Zwevegem kregen we al ondersteuning.”
Een voedselbos verenigt landbouw en natuur. De biodiversiteit wordt er versterkt binnen een voedselproducerend systeem. Een voedselbos verschilt van een akker door het gebruik van meerjarige gewassen. Het is opgebouwd uit verschillende lagen: hoogstam- en laagstambomen, daaronder staan struik- en kruidenlagen en op de grond vind je een laag van bodembedekkers. Denk ook aan open graszones met wilde bloemen en doorlevende moestuinplanten. Op die manier is een voedselbos een toevluchtsoord voor mens en dier. De structuur van een voedselbos is meer open dan die van een natuurlijk bos. Een voedselbos is weerbaar tegen klimaatverandering en legt veel CO2 vast: ondergronds in de bodem, en bovengronds in de biomassa van bomen en planten.
De slogan die Steffi bedacht toen ze de aanvraag deden om de grond van de West-Vlaamse Intercommunale te gebruiken, heeft wonderwel gewerkt. Hij blijft na vijf jaar werking helemaal overeind: “Er is geen wifi in de Tuin van Adem en Eten, maar we garanderen je wel een sterke verbinding”. Wat begon als een kleinschalig initiatief van buurtbewoners in Sint-Denijs, is een bruisende community geworden van mensen in en buiten het dorp. “Sommigen komen hier een eerste keer bedeesd aan en ze zeggen: ‘ik ben niet zo sociaal, hoor’. Maar na een uurtje zie ik ze samenwerken met anderen, en gaan ze op in de vrolijke sfeer in de groep. Niet iedereen zit graag aan de toog om contacten te leggen. Samen zaaien, oogsten en genieten van de natuur is een heel laagdrempelige manier om banden te smeden.”
Wat is de sleutel van hun succes? “Het engagement en de diversiteit van onze kerngroep, dat maakt ons sterk. We stoppen ook veel energie in communicatie: denk aan onze T-shirts, de sociale media, de naambordjes bij de planten, een nieuwsbrief.” Dat vullen we graag aan met een zin die we vinden op de website die Steffi óók liefdevol verzorgt: “In ons duurzaam ecosysteem werken mens en natuur zo perfect samen dat het resultaat veel meer wordt dan de som van de delen!”
Meer info