Water-Land-Schap: 12,7 miljoen euro om Vlaanderen beter te beschermen tegen droogte

33 lokale actoren uit 11 gebiedscoalities krijgen samen 12,7 miljoen euro van de Vlaamse Regering om het landschap, de natuur en de landbouw beter te wapenen tegen droogte en wateroverlast. Tussen 2023 en 2025 voeren de gebiedscoalities daarvoor concrete maatregelen en werken uit op het terrein. De Vlaamse overheid financiert 80% van de kosten met middelen van de Blue Deal, die afkomstig zijn van het ​ relanceplan ‘Vlaamse Veerkracht’.

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir reageert tevreden:

“Met deze financiële middelen worden 11 gebieden in Vlaanderen beter beschermd tegen droogte en wateroverlast. We moeten van drainagelandschappen evolueren naar echte waterlandschappen, die het water beter vasthouden zonder overlast te creëren. Zo’n omslag is nodig om het landschap, de landbouw en de natuur beter bestand maken tegen de gevolgen van klimaatverandering en een duurzame toekomst te verzekeren.”

In het project Water-Land-Schap werken vele partners samen om die omslag mogelijk te maken. Uit de resultaten van het landinrichtingsproject Water-Land-Schap waarin sinds 2018 14 gebiedscoalities actief zijn, blijkt immers dat plaatselijke samenwerking nodig is om onze landbouw beter te beschermen tegen droogte en wateroverlast en dat dit ook heel wat kansen biedt die ten goede komen aan de biodiversiteit en het landschap.

Gebiedsprogramma’s

Breed samengestelde gebiedscoalities werkten in het voorjaar van 2022 een geïntegreerd gebiedsprogramma uit voor droogtebestrijding. Ze brachten daarvoor lokale betrokkenen (lokale besturen, Regionale Landschappen, watermaatschappijen, Wateringen en Polderbesturen, afdelingen van Natuurpunt, Boerenbond, Bosgroepen,… ) samen om droogtemaatregelen te bepalen en te bundelen. Uit wetenschappelijk onderzoek in de 11 Water-Land-Schapsgebieden blijkt immers hoe kwetsbaar onze natuur en onze landbouw zijn tijdens droge zomers, zoals we die de laatste jaren hebben meegemaakt.

De 11 gebiedscoalities zochten naar de juiste maatregelen om het watersysteem aan te passen. De ​ ​ studieconsortiums Bodemkundige dienst, Sumaqua, Sweco en Boerennatuur en Lama – Bosch Slabbers brachten daarvoor de nodige wetenschappelijke informatie samen. Een kwaliteitskamer met externe experten begeleidde elk project tijdens de selectie van de meest impactvolle maatregelen.

De volgende 11 gebieden ontvangen middelen om hun gebiedsprogramma uit te voeren tussen 2023 en 205

Beverhoutsveld, droog nat landbouwlandschap (Beernem)

In West-Vlaanderen nemen de Provincie West-Vlaanderen en de gemeente Beernem het initiatief om het Beverhoutsveld om te vormen tot een klimaatrobuust landbouwgebied. Extra mogelijkheden voor waterinfiltratie, regelbare stuwen, landschapsherstel, het verhogen van het koolstofgehalte in de bodem en valleiherinrichting zorgen voor een landschap dat water vasthoudt.

Blankaartbekken en Handzamevallei, klimaatsponzen in de Westhoek (Diksmuide, Kortemark, Houthulst en Staden)

De Provincie West-Vlaanderen gebruikt de toegekende subsidies omhet Blankaartbekken en de Handzamevallei in te richten. Dat gebied heeft immers een groot potentieel om water te bergen. De provincie werk daarvoor samen met de coalitiepartners gemeente Staden, Kortemark, de Watergroep en het Regionaal Landschap Westhoek.

Bodem Water (Ranst, Herentals, Nijlen, Olen, Vorselaar, Kasterlee, Geel, Zandhoven, Grobbendonk, Retie en Dessel)

In Antwerpen werkt de Provincie Antwerpen samen met het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete, de Bosgroepen Kempen Noord, BoerenNatuur Vlaanderen en het Autonoom Provinciebedrijf Hooibeekhoeve aan klimaatrobuuste en kleinschalige maatregelen in de Vallei van de Kleine Nete. De focus ligt op het beter afstemmen van de landbouw en de bossen in de vallei op het bodemsysteem.

BOPOTA, Boeren op Peil in Oud-Turnhout en Arendonk (Oud-Turnhout en Arendonk)

Provincie Antwerpen zet samen met Boerennatuur Vlaanderen een project op om het evenwicht te herstellen tussen landbouw, natuur en water in het afstroomgebied van de Wamp en de Rode Loop in de gemeenten Arendonk en Oud-Turnhout. De focus ligt op maatregelen die landbouwers en natuurverenigingen zelf kunnen nemen.

Een klimaatrobuust stroomgebied van de Dommel (Pelt, Peer, Hechtel-Eksel en Lommel)

Watering De Dommelvallei, Provincie Limburg, Natuurpunt beheer, Gemeente Pelt en de stad Peer krijgen middelen in Pelt, Peer, Hechtel-Eksel en Lommel om de acties van het riviercontract Dommel uit te voeren. Die acties richten zich op het hele stroomgebied van de Dommel en zorgen ervoor dat het gebied meer water vasthoudt en dat het water beter infiltreert. ​

Klimaatrobuuste Groene Noordrand (Asse-Wemmel-Merchtem-Meise-Grimbergen-Vilvoorde)

In het landelijke gebied in het noorden van de Vlaamse Rand rond Brussel werkt het Regionaal Landschap Brabantse Kouters samen met de gemeenten Wemmel en Grimbergen en de Plantentuin van Meise aan een klimaatrobuuster landschap waar water op een duurzamere manier beschikbaar is voor landbouw en natuur

Romboutswervepolder (Brugge en Damme)

De partners Provincie West-Vlaanderen, Regionaal Landschap Houtland en Polders, Farys en de TMVW zullen het waterbeheer in het poldergebied versterken door een aangepast peilbeheer en innovatieve initiatieven om water vast te houden en te infiltreren.

Van Beek tot Bodem (Kortrijk)

In het open ruimtegebied Kortrijk-Zuid bouwt de Stad Kortrijk samen met haar partners aan een integraal gebiedsprogramma om de landbouw in deze vruchtbare streek weerbaarder te maken tegen de gevolgen van klimaatverandering.

Wet Nature DeVELPEment (Bierbeek, Boutersem, Glabbeek, Halen, Hoegaarden, Kortenaken, Lubbeek, Tienen)

In Zuid-Hageland werken het Regionaal Landschap Zuid-Hageland en Natuurpunt met een partnerschap van landbouwers, grondeigenaars en beheerders aan klimaatrobuuste Velpevallei, duurzame landbouw en waterbeleving.

Water zonder (be)grenzen in de Vlietvallei (Londerzeel, Puurs-Sint-Amands en Bornem)

De Polder Vliet en Zielbeek en de belangrijkste actoren in het afwaartse deel van de Vlietvallei slaan de handen in elkaar om het watersysteem te herdenken en hertekenen. Samen gaan ze voor een klimaatrobuuste inrichting van de vallei en een waterzekere toekomst voor alle actoren in het gebied. 

Naar een klimaatrobuust landschap Voerstreek (Voeren)

Het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren, de Provincie Limburg en de gemeente Voeren ontvangen subsidies voor de inrichting van een klimaatrobuust landschap: een landschap dat beter opgewassen is tegen de gevolgen van klimaatverandering. De coalitie zet in op een valleibrede en multifunctionele aanpak, via een participatief/bottom up model.