Mestbank zet handhaving zo gericht mogelijk in (en maakt daarbij geen gebruik van helikopters)

Al een tijdje doen geruchten de ronde dat de Mestbank eigen of gehuurde helikopters inzet om de mestwetgeving te handhaven. Afgelopen weekend laaiden die geruchten op sociale media weer op. De geruchten kloppen echter niet. De Mestbank heeft geen eigen helikopter en huurt geen helikopters om landbouwers te controleren of ze de mestwetgeving naleven.

Gebruik van innovatieve technologieën

Om de beperkte handhavingscapaciteit zo gericht mogelijk in te zetten maakt de Mestbank wel gebruik van beschikbare innovatieve technologieën. Zo voeren de toezichthouders de controles gericht en risicogebaseerd uit, met behulp van bestaande internettoepassingen. Daarin zien ze bijvoorbeeld de voorgemelde staalnames en mesttransporten. De mesttransporten die gebeuren via AGR-GPS, kunnen ze op elk moment opvolgen via hun terreinlaptop.

De Mestbank maakt ook gebruik van satellietbeelden om bijvoorbeeld te controleren of de verplichting om vanggewassen in te zaaien wordt nageleefd.

Daarnaast loopt er een proefproject waarbij wordt onderzocht of de inzet van drones geschikt is om de handhavingscapaciteit op het terrein te versterken. Experimenten wezen uit dat het interessant kan zijn om drones in te zetten boven moeilijk bereikbare plaatsen, om bijvoorbeeld de teeltvrije zones en de beheerovereenkomsten te controleren.

Wat is de opdracht van de Mestbank?

Om de waterkwaliteit in het landbouwgebied te beschermen is het gebruik van mest geregeld in de wetgeving. Het Mestdecreet beschrijft de regels waaraan landbouwers zich moeten houden, zodat er zo weinig mogelijk meststoffen uitspoelen naar het grond- en oppervlaktewater.

Het Mestdecreet beschrijft ook de opdracht van de Mestbank. Naast informeren en sensibiliseren vormt handhaving het sluitstuk van de wetgeving.

De Mestbank is dus verantwoordelijk voor het toezicht op de correcte naleving van de mestwetgeving door de landbouwsector en voert daarop controles uit. De controles van de Mestbank bestaan uit administratieve controles, risicogebaseerde bedrijfsdoorlichtingen, gerichte terreincontroles en nitraatresiducontroles.

Hoe werkt de dienst Handhaving van de Mestbank?

De dienst Handhaving staat in voor de terreincontroles. De inspecteurs of toezichthouders van de Mestbank gaan de boer op met respect voor de gedragscode. Die bestaat uit 9 principes en geldt voor alle medewerkers van de Mestbank.

Er worden verschillende controles uitgevoerd: de opslag van mest, het vervoer, het opbrengen van mest op de akkers of graslanden, de bemesting langs waterlopen, de installatie van luchtwassers, de werking van de mestverwerkingsinstallaties en de manier waarop de staalnames gebeuren.

Er wordt vooral gecontroleerd in de gebieden waar de waterkwaliteit het slechtst is. Ruim de helft van de controlecapaciteit gaat naar de gebiedsgerichte werking, de overige capaciteit wordt ingezet voor het opvolgen van alle acties over heel Vlaanderen, zoals de controle van de verplichte stalen.

Wat gebeurt er met de controleresultaten?

Het Mestdecreet voorziet in een aantal sancties voor wie de mestwetgeving niet naleeft. Het gaat om boetes of maatregelen. Ook in het Milieuhandhavingsdecreet staan een aantal vaststellingen waarvoor een strafbepaling kan worden opgelegd. Als de toezichthouders ernstige overtredingen vaststellen, stellen ze altijd een proces-verbaal (PV) op dat wordt bezorgd aan het parket. Bij minder zware inbreuken wordt vaak gewerkt met aanmaningen. Volgt de landbouwer die op, dan wordt er geen sanctie opgelegd.

Recent werden een aantal wijzigingen doorgevoerd aan het boetesysteem. Meer informatie daarover kun je lezen in het nieuwsbericht ‘Een woordje uitleg bij de hervorming van de mestboetes’.