Vanuit uw kot van Averbode naar Scherpenheuvel
27 april 2020
Collega Katrien Branders trok in volle coronacrisis te voet van Averbode naar Scherpenheuvel. Nooit eerder lagen de trage wegen naar het veelbezochte bedevaartsoord er zo rustig bij. Lees mee, droom weg, of ga veilig op tocht naar Scherpenheuvel. In de marge vertellen we graag wat zoal wordt ondernomen om wandelaars en fietsers in de buurt van het bedevaartsoord een perfecte plattelandservaring te bezorgen.
Wandelknooppunt 100
Ik start mijn pelgrimstocht van ongeveer 10 kilometer aan wandelknooppunt 100, het populairste knooppunt van Vlaanderen. Het wandelnetwerk de Merode telt ruim 500 kilometer aan wandelpaden. De mooie bossen, de heide en de idyllische vennetjes die de abdij omringen maken van deze regio een stukje paradijs op aarde.
Samen met de Abdij van Averbode en andere partners, heeft de Vlaamse Landmaatschappij hier hard gewerkt aan de herinrichting van de omgeving. Zo hebben we het Mariapark met zijn jarenlange geschiedenis grondig opgefrist voor het publiek. Het voorplein van de abdij kreeg een nieuwe inrichting, net zoals de Abdijstraat, in de volksmond ‘de Lekdreef’, die zelfs autovrij is gemaakt. Bij mooi weer is de Lekdreef een trekpleister voor wandelaars en fietsers die even uitrusten en genieten van een ijsje te midden van de mooie natuur. Vandaag is het hier stilletjes. De mensen houden afstand en branden aan de abdij sereen een kaarsje van hoop en liefde.
Tussen de mooie dreefbomen wandel ik langs het kleine Hoeneven richting Zichem, het dorp van ‘De Witte’. Bovenaan de helling van het Hoeneven zie ik nog net de gerestaureerde Kroningskapel prijken.
In de sporen van Ernest Claes
Enkele wandel- en fietsknooppunten later kom ik langs het geboortehuis van Ernest Claes. Als een van de meest gelezen Vlaamse schrijvers ooit, dankt de ‘Heer van Zichem’ zijn populariteit aan het boek ‘De Witte’. In deze typische Kempense langgevelhoeve huist nu het bezoekerscentrum Huize Ernest Claes, waar heel wat informatie over het leven en het werk van de schrijver te vinden is. Naast het huis lees ik op een infobord dit citaat van Ernest Claes: “Zichem met wat er rond en om ligt, met Scherpenheuvel in het zuiden en Averbode in het noorden, met oostwaarts Diest en westwaarts den Testelschen berg, met de Demer die in grillige bochten door de beemden kruipt, met het oude stadje Zichem daar midden in, -zie het is zóó schoon dat ge wijd en ver zoudt moeten gaan om langs de Demerkanten zoo nog iets te vinden.” Ik geef hem stilletjes gelijk: het is hier hemels. Achter het huis liggen de Demerbroeken, maar vandaag is mijn doel Scherpenheuvel. De grazende pony’s en runderen uit het natuurgebied zijn voor een volgend bezoek.
De reus van Zichem
De woorden van Ernest Claes fascineren me en ik wil verder zoeken naar sporen uit het rijke verleden van Zichem. Aan het station van Zichem valt het gerenoveerde stationsgebouw op. Het heeft nog heel wat elementen van vroeger. Het station is een ideale overstapplaats voor mensen die van hieruit de omgeving Averbode-Scherpenheuvel-Zichem te voet of met de fiets willen verkennen. Of die net als ik een pelgrimstocht naar het bedevaartsoord maken. Kenmerkend voor Zichem is ongetwijfeld ook de Maagdentoren, of ‘de reus van Zichem’. De Maagdentoren dankt zijn naam aan een oude lokale legende. Vanop de brug aan de toren heb ik zicht op de Sint-Eustachiuskerk van Zichem. Ze is net als de Maagdentoren opgebouwd in ijzerzandsteen.
Langs zeven wegen naar Scherpenheuvel
Vanaf de Maagdentoren volg ik knooppunt 93 richting Scherpenheuvel. Deze trage weg straalt rust uit, hier kom ik tot bezinning. Onderweg zie ik prachtige landschappen, landbouwers die hun gronden bewerken en picknickbankjes die door de coronamaatregelen tijdelijk niet worden gebruikt.
Ik hoor opgewekte fluitertjes die, naast de zon en de geur van bloeiende bomen, mijn lentegevoel compleet maken. Ook zie ik wandelaars en fietsers op andere paden in de verte. Want inderdaad, vanuit alle hoeken komen pelgrims naar Scherpenheuvel. Langs zeven hoofdroutes zijn trage en verloren trajecten in kaart gebracht. De zeven routes verwijzen naar de zeven weeën van Onze-Lieve-Vrouw in de christelijke traditie. Plots zie ik aan de linkerzijde van mijn route de basiliek opduiken. Ik ben er bijna!
Poort Scherpe(n)-heuvel
Kort voor het eindpunt van de tocht gaat het plots stevig bergop en voel ik aan den lijve waarom dit Scherpe(n)-heuvel is. Hier aan een eik op een heuveltop tussen Zichem en Diest, bij een Mariabeeldje, is de verering van Maria begonnen.
Aan de achterzijde van de basiliek wacht Jan De Graef, werftoezichter bij de Vlaamse Landmaatschappij, me op. “Via het landinrichtingsproject Poort Scherpenheuvel werken we hier aan extra parkeerplaatsen met een fraaie, groene inrichting”, vertelt hij. “We maken hier ook een onthaalpoort voor het gebied de Merode, naar analogie met Averbode, Gerhagen en Herselt. Verder gaan we ook de trage wegen naar Scherpenheuvel beter inrichten en veiliger maken.”
Het is opmerkelijk stil aan het voorplein van de basiliek. Ik eindig mijn pelgrimstocht zoals ik hem begonnen ben: met een kaarsje voor hoop en liefde in deze vreemde tijden. En dat het hier gauw weer mag bruisen van leven!
Meer weten?
- Naar aanleiding van 10 jaar plattelandsproject de Merode stelden we een praktijkboek samen en verscheen een special van het tijdschrift Publieke Ruimte.
- Het wandelnetwerk de Merode, goed voor 522 km wandelpaden, was het eerste wandelnetwerk in Vlaanderen. Het werd gerealiseerd in het landinrichtingsplan Wandelnetwerk de Merode. Binnenkort breidt het netwerk nog met 100 km uit. Het is nog steeds het populairste wandelnetwerk van Vlaanderen.
- In het kader van het landinrichtingsplan Poort Averbode hebben we het onthaalplein voor de abdij heraangelegd, de Lekdreef autovrij gemaakt en heraangelegd, de Kroningsdreef naar de Kroningskapel heringericht, de Kroningskapel gerestaureerd, het Mariapark opgefrist en parkeergelegenheden voorzien.
- Het Hoeneven is een vennetje dat in het kader van het natuurinrichtingsproject Averbode Bos en Heide werd opgeruimd en open gemaakt. In dat project hebben we ruim 600 hectare natuurgebied omgevormd van productiebos naar bos en heide.
- In het landinrichtingsplan Poort Scherpenheuvel werken we een erfgoedwandeling in Zichem uit, wordt de onthaalzone aan de basiliek van Scherpenheuvel aangepakt en verbeteren we de bedevaartswegen.
- de Merode heeft heel wat interessante erfgoedelementen. In het kader van het Europees project Rural Alliances hebben we daarover een erfgoedboek gepubliceerd samen met lokale erfgoedorganisaties.
- De abdij van Averbode is een belangrijke partner in het plattelandsproject de Merode. De abdij vernieuwde haar binnenplein en haalde de huisstijl van de Merode binnen haar muren. De huisstijl komt in heel het gebied voor en werd gelauwerd.